Spis treści
3. Wyniki finansowe, adekwatność kapitałowa i instrumenty finansowe
4. Kierunki rozwoju oraz działalność ING Banku Hipotecznego S.A.
5. Wewnętrzne uwarunkowania działalności
6. Struktura organizacyjna oraz władze ING Banku Hipotecznego S.A.
7. Ład korporacyjny i informacje dla inwestorów
8. Oświadczenie Zarządu ING Banku Hipotecznego S.A.
ING Bank Hipoteczny S.A. (dalej Bank) powstał 26 lutego 2018 roku po uzyskaniu decyzji Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 16 stycznia 2018 roku zezwalającej na utworzenie Banku.
ING Bank Hipoteczny S.A. jest spółką zależną ING Banku Śląskiego S.A., który według stanu na dzień 30 czerwca 2023 posiadał 100% udziału w kapitale zakładowym ING Banku Hipotecznego S.A. Bank wchodzi w skład Grupy Kapitałowej, określanej na potrzeby niniejszego sprawozdania jako Grupa Kapitałowa ING Banku Śląskiego S.A. (Grupa).
Według stanu na dzień 30 czerwca 2023 roku, kapitał zakładowy ING Banku Hipotecznego S.A. wynosił 380.000.000 zł i został w całości objęty przez ING Bank Śląski S.A. Akcje ING Banku Hipotecznego S.A. zostały pokryte wkładem pieniężnym.
ING Bank Hipoteczny S.A. działa w oparciu o strategiczną współpracę z ING Bankiem Śląskim S.A. nabywając wierzytelności z tytułu umów o kredyty zabezpieczone hipoteką. Strategicznym celem Banku jest dostarczenie Grupie długoterminowego, stabilnego finansowania w drodze emisji hipotecznych listów zastawnych.
Bank na bieżąco monitoruje rozwój zdarzeń związany z trwającym konfliktem zbrojnym w Ukrainie oraz analizuje jego wpływ zarówno na otoczenie makroekonomiczne, jak również na sam Bank. Bezpośrednie oddziaływanie powyższego może przełożyć się w przyszłości na ryzyko kredytowe, rynkowe, płynności oraz operacyjne. Polska i globalna gospodarka po części dostosowały się do sytuacji rosyjskiej wojny, jednak dalej pozostają pod jej dużym wpływem (wysoka cena żywności, surowców i energii). Na przestrzeni I półrocza 2023 roku Bank prowadził monitoring liczby i wolumenu kredytów, w przypadku których kredytobiorcy zawnioskowali o zawieszenie płatności rat (tzw. „wakacje kredytowe”) oraz monitoring wpływu tego rozwiązania, a także rosnących kosztów obsługi kredytów w związku z wysokimi poziomami stóp procentowych na kwestie związane z zabezpieczeniem emisji listów zastawnych, koszty ryzyka i wynik Banku. Bank również w sposób ciągły analizuje sytuację rynkową dotyczącą listów zastawnych oraz zmian w otoczeniu regulacyjnym i gospodarczym. Ponadto, na bieżąco monitorowana jest zdolność wykonywania usług przez dostawców.
W I półroczu 2023 roku Bank nie zanotował istotnego pogorszenia jakości portfela.
Produkt krajowy brutto
I połowa 2023 roku przyniosła wyraźne pogorszenie koniunktury w Polsce. W pierwszym kwartale PKB skurczył się o 0,3% r/r, po wzroście o 2,3% r/r w ostatnim kwartale roku ubiegłego. Słaby wynik pierwszego kwartału to w głównej mierze konsekwencja odwrócenia się trendu zapasów. O ile w 2022 firmy odbudowywały zapasy w konsekwencji poprawy drożności łańcuchów dostaw, to słabnący popyt globalny spowodował zmianę zachowań przedsiębiorstw. W efekcie ujemny wkład zmiany stanu zapasów do rocznego PKB wyniósł aż 4,6 punktu procentowego.
Drugim istotnym czynnikiem ciążącym na aktywności gospodarczej był spadek konsumpcji, wynikający z wysokiej inflacji, która doprowadziła do erozji realnej siły nabywczej gospodarstw domowych. W pierwszym kwartale spożycie gospodarstw domowych obniżyło się o 2,0% r/r. Bardziej optymistycznie wyglądały natomiast dane dotyczące inwestycji w środki trwałe, których dynamika w I kwartale 2023 roku wyniosła 5,5% r/r i była wspierana przez wysokie zyski przedsiębiorstw, szczególnie w sektorze energetycznym i wydobywczym. Warto przy tym odnotować, że na inwestycje decydowały się głównie duże przedsiębiorstwa.
Odnośnie do salda wymiany z zagranicą, słabnący popyt krajowy (-5,2% r/r) doprowadził do istotnego spadku importu (-4,6% r/r), co w warunkach utrzymującego się wzrostu eksportu (3,2 r/r) przełożyło się na dodatni wkład eksportu netto do wzrostu w I kw. br. (+4,8 pkt. proc).
Dekompozycja wzrostu PKB (%)
Źródło: GUS, prognoza ING
Ekonomiści ING Banku Śląskiego szacują, że drugi kwartał 2023 roku nie przyniósł istotnej poprawy PKB w ujęciu rocznym. Roczna dynamika spożycia gospodarstw domowych pozostała ujemna w II kwartale 2023 roku. Wskazują na to m.in. dane o wyższej częstotliwości, np. spadek sprzedaży detalicznej o 6,8% r/r w maju.
Cały czas negatywnie na wydatki konsumpcyjne oddziałuje wysoka inflacja, przeszłe wzrosty stóp procentowych oraz niepewność związana z wojną w Ukrainie. W kolejnych kwartałach, rosnące transfery fiskalne w połączeniu z obniżającą się inflacją, powinny prowadzić do wzrostu realnych dochodów do dyspozycji.
Dodatkowo, program bezpieczny kredyt 2% oraz zapowiadane przez Prezesa NBP obniżki stóp procentowych oznaczają poluzowanie warunków finansowania. Czynniki te powinny prowadzić do odrodzenia popytu konsumpcyjnego w II połowie 2023 roku oraz w kolejnych latach. W efekcie, w całym 2023 roku prognozowany jest niewielki spadek spożycia indywidualnego, wobec wzrostu o 3,3% w 2022 roku.
Rynek pracy i poziom wynagrodzeń
Szacowana przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej stopa bezrobocia rejestrowanego w czerwcu 2023 roku ukształtowała się na historycznie niskim poziomie 5%. Podobnie stopa bezrobocia BAEL była rekordowo niska i w I kwartale 2023 roku wyniosła 2,9%. Warto przy tym odnotować rosnący poziom aktywności zawodowej oraz zwiększającą się liczbę pracujących imigrantów (1,085 mln w maju 2023 roku według danych ZUS). Oznacza to, że istnieją znaczące ograniczenia podażowe dla dalszego wzrostu zatrudnienia, zwłaszcza biorąc pod uwagę pogarszającą się strukturę demograficzną (spadek ludności w wieku produkcyjnym). Z tego względu, ekonomiści ING Banku Śląskiego oczekują, że pomimo relatywnie niskiej dynamiki PKB w najbliższych latach, stopa bezrobocia rejestrowanego będzie utrzymywała się w okolicach 5%.
Pomimo utrzymującej się dwucyfrowej dynamiki nominalnych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw od lutego 2022 roku, w ostatnim roku nastąpił ich realny spadek, co było związane z jeszcze wyższą dynamiką cen konsumpcyjnych. W maju 2023 roku dynamika płac nominalnych wyniosła 12,2% r/r, co oznaczało utrzymywanie się spadku realnych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw. W ocenie ekonomistów ING Banku Śląskiego średnioroczny wzrost przeciętnych płac w najbliższych latach będzie kształtował się w okolicach 10% (12,2 i 11,2%, odpowiednio w roku 2023 i 2024), co będzie wynikało z malejącej podaży pracowników na rynku pracy (ze względu na niekorzystne zmiany demograficzne) oraz wysokiego wzrostu płacy minimalnej (20,5% w 2024 roku). Oznacza to, że w drugiej połowie 2023 roku spodziewany jest powrót do dodatnich dynamik płac realnych.
Inflacja
Inflacja roczna CPI, po gwałtownym wzroście z 2,4% w lutym 2021 roku do szczytowego poziomu 18,4% w lutym 2023 roku zaczęła spadać i w czerwcu 2023 roku wyniosła 11,5% r/r. Do spadku inflacji w ostatnich miesiącach w największym stopniu przyczyniło się obniżenie rocznej dynamiki cen paliw (z 30,8% w lutym do -18,0% w czerwcu) oraz cen żywności i napojów bezalkoholowych (z 24,0% lutym do 17,8% r/r w maju). Jednocześnie inflacja bazowa z wyłączeniem cen żywności i energii od kilku miesięcy kształtuje się na w miarę stabilnym i wciąż wysokim poziomie. Jej spadek był raczej symboliczny, zwłaszcza w warunkach słabnącego popytu wewnętrznego. Inflacja bazowa obniżyła się z 12,0% r/r w lutym i 11,5% r/r w maju. Warto przy tym nadmienić, że oczekiwania inflacyjne, pomimo spadku w ostatnich miesiącach, wciąż pozostają na podwyższonym poziomie. Przykładowo, uczestnicy Ankiety Makroekonomicznej NBP w czerwcu 2023 roku oczekiwali inflacji CPI za 8 kwartałów na poziomie 4,6% r/r, czyli wyraźnie powyżej celu inflacyjnego.
Inflacja (CPI) – dekompozycja (%)
Źródło: GUS, prognoza ING
W ocenie ekonomistów ING Banku Śląskiego średnioroczna inflacja pozostanie na poziomie znacznie przekraczającym pasmo wahań wokół celu inflacyjnego (2,5% +/- 1 pkt. proc.) i wyniesie 11,8% i 5,8%, odpowiednio w 2023 i 2024 roku. Do obniżenia inflacji w największym stopniu przyczynią się rozłożone w czasie efekty spadków cen surowców energetycznych oraz słaby popyt konsumpcyjny. Głównymi czynnikami utrudniającymi powrót inflacji do celu będą natomiast utrzymująca się wysoka dynamika płac nominalnych, transfery fiskalne (m.in. waloryzacja programu 500+) oraz opóźnione dostosowanie cen energii do zmian cen surowców oraz uprawnień do emisji, które są aktualnie hamowane przez programy osłonowe rządu (m.in. zamrożenie cen energii). Ze względu na obecną sytuację geopolityczną oraz związany z tym postępujący proces deglobalizacji, czy zagrożenie ponownego wzrostu cen surowców, bilans ryzyk jest skierowany w kierunku wyższej inflacji.
Polityka pieniężna
Narodowy Bank Polski po raz ostatni podniósł stopy procentowe we wrześniu 2022 roku, sprowadzając stopę referencyjną do 6,75%. NBP jednak formalnie zakończył cykl podwyżek stóp dopiero w lipcu tego roku.
Ekonomiści ING Banku Śląskiego oczekują, że Rada Polityki Pieniężnej rozpocznie poluzowanie swojej polityki we wrześniu 2023 roku, obniżając stopy łącznie o 50 p.b. w 2023 roku. W ocenie ekonomistów ING dalsze obniżki stóp nastąpią dopiero w II połowie 2024 roku, z uwagi na uporczywie wysoką inflację bazową. Sprowadzenie inflacji do celu 2,5%r/r będzie prawdopodobnie procesem długotrwałym. W odpowiedzi na dokonane zacieśnienie polityki pieniężnej, spadek inflacji bazowej w Polsce jest najwolniejszy w regionie. Dokłada się do tego napięta sytuacja na rynku pracy (Polska ma drugie najniższe bezrobocie w UE), połączona z wysokim wzrostem płacy minimalnej w 2024 roku. Ułatwia to przenoszenie kosztów na odbiorców finalnych.
Stopy procentowe NBP wynoszą (po posiedzeniu RPP w lipcu 2023 roku):
o depozytowa – 6,25%,
o referencyjna – 6,75%,
o dyskonta weksli – 6,85%,
o redyskonta weksli – 6,80%,
o lombardowa – 7,25%.
NBP nie prowadzi obecnie operacji skupu obligacji skarbowych oraz gwarantowanych przez Skarb Państwa.
Podsumowanie
Gospodarka europejska i polska przystosowały się do sytuacji rosyjskiej wojny na wschodzie kontynentu. Wojna była źródłem wzrostu niepewności i podbicia cen energii, metali czy żywności, ale od IV kwartału 2022 roku sytuacja na rynkach zaczęła się stabilizować. W I połowie 2023 roku, sytuacja uległa dalszej normalizacji, zarówno jeśli chodzi o notowania surowców energetycznych i funkcjonowanie globalnych łańcuchów dostaw. W odpowiedzi na szok energetyczny i ryzyko niedoborów, kraje UE przyśpieszyły dywersyfikację dostawców gazu ziemnego w miejsce Rosji oraz zwiększyły inwestycje w odnawialne źródła energii i efektywność energetyczną. Dobrym przykładem ograniczonej roli dostaw z Rosji dla notowań surowców energetycznych na świecie, jest mała reakcja rynków na próbę puczu w Rosji pod koniec czerwca 2023 roku.
Stosunkowo szybka dezinflacja na rynkach bazowych oznacza spadek obaw stagflacyjnych, ale kolejną fazą w obecnym cyklu koniunkturalnym będzie stagnacja w USA i w strefie euro w latach 2023-24. Gospodarka niemiecka doświadczyła technicznej recesji w I połowie 2023 roku (spadek PKB w ujęciu odsezonowanym w dwóch kolejnych kwartałach). Jeśli w III kwartale nastąpi kolejny spadek PKB, będzie to po raz pierwszy od kryzysu finansowego w 2009 roku. Także gospodarka Polski w I połowie 2023 roku przechodziła okres najsłabszej aktywności. W okresie dekoniunktury spada presja na wzrost cen, co widać w szybkim spadku głównego wskaźnika inflacji CPI w 2023 roku (szczyt w lutym) oraz minięciu szczytu inflacji bazowej wiosną 2023 roku.
Wojna w Ukrainie i związana z nią niepewność wciąż pozostają głównym źródłem ryzyk dla gospodarki europejskiej i polskiej. Wciąż nie widać przesłanek przemawiającym za szybkim zakończeniem wojny, choć dyskusja o przyszłej odbudowie Ukrainy i jej finansowaniu jest ważnym tematem w debacie międzynarodowej, także w Polsce. Kontrofensywa wojsk ukraińskich w Donbasie, rozpoczęta późną wiosną 2023 roku, notuje stosunkowo wolne postępy w obliczu oporu wojsk rosyjskich. Wciąż ostrzeliwane są cele cywilne w ukraińskich miastach (np. Lwów na początku lipca). Odbudowa i ożywienie w gospodarce Ukrainy wymaga zakończenia wojny.
Ekonomiści ING Banku Śląskiego spodziewają się stopniowej poprawy koniunktury w Polsce w II połowie 2023 roku, co pozwoli na wzrost w całym roku na poziomie 1%, oraz umiarkowanego ożywienia gospodarczego i 2,5% wzrostu PKB w 2024 roku. Ożywienie będzie związane z odbudową popytu krajowego, w szczególności konsumpcyjnego, dzięki ponownie dodatniemu wzrostowi płac realnych, po prawie roku realnych spadków od połowy 2022 roku do połowy 2023 roku. Polska gospodarka może również skorzystać z przenoszenia inwestycji zagranicznych bliżej zachodnich rynków zbytu i do krajów należących do tego samego bloku gospodarczego czy politycznego (nearshoring i friendshoring).
Doświadczenia z ubiegłorocznego kryzysu energetycznego pokazują konieczność przyśpieszenia zielonej transformacji w Polsce, częściowo z wykorzystaniem środków unijnych, dedykowanych transformacji zielonej i cyfrowej. Ostatnie badania i wywiady z firmami przeprowadzone przez ekonomistów ING wskazują w szczególności na konieczność zwiększenia inwestycji w modernizację i rozbudowę sieci dystrybucyjnych i przesyłowych. Pozwoli to na dalsze zwiększanie udziału energii odnawialnej w polskim miksie energetycznym przy zachowaniu stabilności systemu elektroenergetycznego. Polskie firmy są zainteresowane zielonymi inwestycjami, a niska przepustowość sieci stanowi jedną z istotnych barier dla tych inwestycji.
Proces transformacji energetycznej polskiej gospodarki jest kosztowny, ale może także stanowić dźwignię rozwoju i poprawy innowacyjności polskiej gospodarki. Dodatkowo, inwestycje w technologie energooszczędne, odnawialne źródła energii i energetykę jądrową pozwalają na ograniczenie uzależnienia energetycznego Polski od importowanych paliw kopalnych. Jednocześnie, będą służyć zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego Polski i ochronie klimatu.
|
Prognozy makroekonomiczne |
|||||
|
|
2020 |
2021 |
2022 |
2023P |
2024P |
|
Wzrost PKB (%) |
-2,0% |
6,9% |
5,1% |
1,0% |
2,4% |
|
Dług sektora general government wg metodologii UE (% PKB) |
57,2% |
53,6% |
49,1% |
50,2% |
52,8% |
|
Inflacja (CPI) średnia w roku (%) |
3,4% |
5,1% |
14,4% |
11,8% |
5,8% |
|
Stopa bezrobocia (%; GUS) |
6,8% |
5,8% |
5,2% |
5,4% |
5,2% |
|
Kurs USD/PLN (koniec roku) |
3,90 |
3,88 |
4,47 |
4,08 |
3,80 |
|
Kurs EUR/PLN (koniec roku) |
4,61 |
4,60 |
4,69 |
4,45 |
4,50 |
|
WIBOR 3M (koniec roku) |
0,21% |
2,54% |
7,02% |
6,45% |
5,95% |
Pierwsza połowa roku 2023 na rynku nieruchomości mieszkaniowych charakteryzowała się stopniowym wzrostem liczby zawieranych transakcji, jak i cen transakcyjnych. Według danych firmy Jones Lang LaSalle (JLL) w pierwszym kwartale 2023 roku łącznie na sześciu głównych rynkach sprzedano 34% więcej nieruchomości niż w poprzednim kwartale. W pierwszej połowie roku KNF wydał rekomendację pozwalającą na stosowanie niższego niż dotychczas bufora na ryzyko zmiany stóp procentowych. Przy wyliczeniu zdolności kredytowej dla kredytów z okresowo stałą stopą procentową, można obecnie uwzględniać stopy procentowe wyższe o 2,5 pkt proc. od stopy referencyjnej NBP (wcześniej obowiązywała stawka 5 pkt proc.). Od początku roku stopa referencyjna NBP pozostawała po zeszłorocznym cyklu podwyżek na niezmienionym poziomie wynoszącym 6,75%. Na rynku mieszkaniowym nadal wyraźnie widoczny jest wolniejszy wzrost cen, niż miało to miejsce w roku 2021. Jednocześnie na podaż mieszkań w I półroczu 2023 silny wpływ miały zapowiedzi uruchomienia nowego programu mieszkaniowego, który skierowany jest do nabywców swoich pierwszych mieszkań i skoncentrowany został na systemie dopłat do rat kredytu przez okres pierwszych 10 lat spłaty (bezpieczny kredyt 2%).
Rynek pierwotny
Zgodnie z raportem firmy Jones Lang LaSalle (JLL) pierwsze trzy miesiące 2023 r. przyniosły znaczny wzrost liczby mieszkań sprzedanych na rynku pierwotnym w największych polskich metropoliach. W Warszawie, Krakowie, Wrocławiu, Trójmieście, Poznaniu i Łodzi deweloperzy sprzedali ponad 11,4 tys. mieszkań. Był to wynik lepszy aż o 34% w porównaniu z poprzednim (IV kwartałem 2022), w którym był już widoczny wzrost sprzedaży. Co istotne, liczba sprzedanych mieszkań była wyższa również w porównaniu do wyników w analogicznym okresie roku poprzedniego (+9,7%).
Trzeci i czwarty kwartał 2022r. przyniósł na rynku mieszkaniowym zmianę struktury oferowanych przez deweloperów mieszkań. Na skutek spadku popytu kredytowego, w ofercie znalazło się znacznie więcej droższych inwestycji, częściowo charakteryzujących się wyższym standardem. W efekcie na większości analizowanych rynków mieszkania stanowiące nową podaż osiągnęły rekordowe przeciętne ceny kwartalne, dochodzące nawet do 16-17 tys. zł/m2 w Warszawie oraz Krakowie.
Otoczenie rynku wpłynęło pozytywnie na nastroje potencjalnych kupujących i sprzedających. Prognozy odnoszące się do wzrostu gospodarczego są bardziej optymistyczne niż w poprzednich miesiącach, coraz częściej mówi się o prawdopodobieństwie zejścia inflacji poniżej 10% na koniec 2023, a miniona zima okazała się łagodniejsza niż przewidywano, przez co problemy z energią i ogrzewaniem nie były tak dotkliwe.
Jednak kluczowym czynnikiem, który już zaczął zwiększać popyt, jest zapowiedź wprowadzenia ustawy, która umożliwi nabywcom pierwszych mieszkań wzięcie kredytu ze stałym na pierwsze dziesięć lat oprocentowaniem.
Rynek wtórny
Zgodnie z najnowszymi danymi NBP na rynku wtórnym w I kwartale 2023 roku obserwowano spadki dynamiki cen, zarówno nominalnych, jak i realnych, szczególnie wysokie w Gdańsku i Warszawie.
Zgodnie z najnowszymi danymi NBP, średnia transakcyjna cena jednostkowa na rynku wtórnym w I kwartale 2023 roku dla 17 analizowanych miast (Białystok, Bydgoszcz, Gdańsk, Gdynia, Katowice, Kielce, Kraków, Lublin, Łódź, Olsztyn, Opole, Poznań, Rzeszów, Szczecin, Warszawa, Wrocław, Zielona Góra) wyniosła 8 152 zł/m2, najniższa cena na poziomie 6 319 zł/m2 wystąpiła w Katowicach, natomiast najwyższa, na poziomie 11 940 zł/m2 wystąpiła w Warszawie.
Na rynku wynajmu stawki najmu w I kwartale 2023 w porównaniu do poprzedniego kwartału nie zmieniły się lub lekko spadły. Popyt na mieszkania generowany przez uchodźców z Ukrainy również się ustabilizował. Presja na rynek wynajmu słabnie też z powodu powrotu na rynek transakcyjny osób kwalifikujących się do Programu Bezpieczny kredyt 2%, a także tych, które zyskują zdolność kredytową wskutek dalszego silnego wzrostu nominalnych dochodów.
Podaż i popyt na rynku nieruchomości mieszkalnych
Dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące wyników rynku mieszkaniowego wskazują na utrzymującą się obniżoną aktywność inwestorów. W stosunku do notowań z poprzedniego kwartału, liczba mieszkań oddanych do użytkowania w I kwartale 2023 r. była niższa o 22,99% (oddano do użytkowania 54 885 mieszkań). O 8,56% wzrosła liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto – w badanym okresie było ich 38 573. Do 51 617 (o 13,87%) spadła natomiast liczba mieszkań, na budowę których wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym.
W porównaniu do I kwartału 2022 roku spadła liczba mieszkań, których budowę rozpoczęto (była niższa o 27,61% niż rok wcześniej) oraz liczba mieszkań, na budowę których wydano pozwolenie lub dokonano zgłoszenia z projektem budowlanym (niższa o 33,66%). Liczba mieszkań oddanych do użytkowania była nieznacznie, zaledwie o 0,08% wyższa niż rok wcześniej.
Na koniec maja 2023 roku należności banków z tytułu kredytów mieszkaniowych względem gospodarstw domowych w Polsce wyniosły 450,6 mld zł i spadły o 9,3% r/r – zgodnie z danymi opublikowanymi przez NBP. Saldo kredytów udzielonych w złotych spadło o 4,3% r/r do 389,4 mld zł.
Jednak utrzymujące się na stałym poziomie stopy procentowe oraz malejąca inflacja spowodowały wzrost nowej akcji kredytowej w I kwartale 2023 r. w stosunku do IV kwartału 2022r.
ING Bank Śląski S.A. będący strategicznym partnerem Banku, na koniec maja zajmował drugą pozycję na rynku pod kątem nowej sprzedaży oraz trzecią pozycję pod kątem wielkości posiadanego portfela kredytów hipotecznych w zł.
Potrzeby mieszkaniowe Polaków w dużej mierze nadal pozostają niezaspokojone, jednak dalszy wzrost rynku kredytów hipotecznych jest uzależniony od rozwoju sytuacji zewnętrznej w tym m.in. kształtowania się poziomu inflacji oraz stóp procentowych.
Na koniec czerwca 2023 roku w Polsce prowadziło działalność pięć banków hipotecznych:
o PKO Bank Hipoteczny S.A.,
o mBank Hipoteczny S.A.,
o Pekao Bank Hipoteczny S.A.,
o Millennium Bank Hipoteczny S.A.,
o ING Bank Hipoteczny S.A.
Polski rynek listów zastawnych jest niewielki w porównaniu do rozwiniętych gospodarek UE, gdzie listy zastawne stanowią ważne źródło finansowania kredytów hipotecznych. Emitenci z Polski plasują listy zastawne zarówno na rynku krajowym jak i rynkach zagranicznych. Dominują emisje publiczne - w Polsce na zmienną stopę procentową i zagraniczne na stopę stałą. W okresie pandemii, a następnie w związku z konfliktem zbrojnym w Ukrainie, rozwój rynku listów zastawnych w Polsce został spowolniony z uwagi na niepewną sytuację gospodarczą.
Na koniec czerwca 2023 roku w Polsce łączna wartość pozostających w obrocie hipotecznych listów zastawnych wynosiła około 18,2 mld zł, co oznacza spadek o 2,7 mld zł w stosunku do grudnia 2022 roku. PKO Bank Hipoteczny jest aktualnie największym emitentem listów zastawnych w Polsce. Wskaźnik finansowania kredytów hipotecznych listami zastawnymi nadal pozostaje na niskim poziomie.
Działalność banków hipotecznych pozwala na: wzmocnienie stabilności finansowania w ramach grupy kapitałowej, dywersyfikację źródeł finansowania w zakresie finansowania portfela detalicznych kredytów hipotecznych, lepsze dopasowanie terminowej struktury aktywów oraz pasywów w bilansie (polskie banki zasadniczo finansują długoterminowe kredyty hipoteczne krótkoterminowymi depozytami) oraz obniżenie kosztów finansowania prowadzonej akcji kredytowej w części portfela kredytowego finansowanego innymi długoterminowymi instrumentami.
Istotne zmiany w otoczeniu regulacyjno - prawnym w I półroczu 2023 roku, a mające wpływ na działalność Banku, dotyczyły w szczególności następujących kwestii:
1. Bezpieczny kredyt 2%.
W dniu 26 maja 2023 r. Sejm uchwalił ustawę o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe, która weszła w życie w dniu 1 lipca 2023 r. Ustawa wprowadza przepisy określające zasady udzielania kredytów mieszkaniowych z prawem dopłaty do rat, pod nazwą „bezpiecznych kredytów 2%”. Wprowadzane zmiany doprowadzą w efekcie do równoległego funkcjonowania dwóch odrębnych produktów kredytowych udzielanych ze wsparciem państwa, tj. obecnego, rodzinnego kredytu mieszkaniowego, z prawem do części spłaty w przypadku powiększenia gospodarstwa domowego oraz dodawanego ustawą bezpiecznego kredytu 2%, gdzie pomoc finansowa ukierunkowana jest na obniżenie rat.
Przez bezpieczny kredyt 2% należy rozumieć kredyt zabezpieczony hipoteką, w tym kredyt, którego umowa przewiduje zabezpieczenie hipoteką po zakończeniu budowy domu jednorodzinnego lub wyodrębnieniu własności lokalu mieszkalnego, do którego rat przysługuje albo przysługiwała dopłata. Bezpieczny kredyt 2% może zostać udzielony kredytobiorcy, który spełnia łącznie następujące warunki:
prowadzi gospodarstwo domowe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej albo poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - jeżeli posiada obywatelstwo polskie albo nie posiada obywatelstwa polskiego i prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z osobą posiadającą takie obywatelstwo, a kredyt ten jest mu udzielany wspólnie z tą osobą,
w dniu złożenia wniosku o udzielenie tego kredytu nie jest ani nie był stroną umowy innego kredytu hipotecznego, zawartej w okresie 36 miesięcy przed dniem złożenia tego wniosku w celu pokrycia wydatków ponoszonych w związku z nabyciem lokalu mieszkalnego, domu jednorodzinnego albo spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, chyba że umowa ta została rozwiązana w związku z dokonanym na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 20 maja 2021 r. o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym skutecznym odstąpieniem przez kredytobiorcę od umowy deweloperskiej albo umowy, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2, 3 lub 5 tej ustawy,
w dniu udzielenia kredytu kredytobiorca nie posiada i przed tym dniem nie posiadał prawa własności lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani jeżeli prawa takiego nie posiada i w okresie pozostawania w gospodarstwie domowym kredytobiorcy nie posiadała osoba prowadząca z nim wspólnie to gospodarstwo oraz kredytobiorcy nie przysługuje i przed tym dniem nie przysługiwało spółdzielcze prawo do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego ani jeżeli prawo takie nie przysługuje i w okresie pozostawania w gospodarstwie domowym kredytobiorcy nie przysługiwało osobie prowadzącej z nim wspólnie to gospodarstwo domowe (należy zaznaczyć, że ustawa reguluje sytuacje, gdy powyższy warunek, pomimo posiadania prawa własności, czy przysługiwania spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego, uznaje się za spełniony),
w dniu złożenia wniosku o udzielenie kredytu kredytobiorca nie ukończył 45 lat (warunek uznaje się za spełniony również w przypadku, gdy bezpieczny kredyt 2% jest udzielany wspólnie dwóm osobom prowadzącym gospodarstwo domowe, a 45 lat nie ukończyła wyłącznie jedna z nich).
Kwota bezpiecznego kredytu 2% nie może przekroczyć 500 000 zł, a w przypadku gdy kredytobiorca prowadzi gospodarstwo domowe wspólnie z małżonkiem lub w skład gospodarstwa domowego kredytobiorcy wchodzi co najmniej jedno dziecko - 600 000 zł. Stopa oprocentowania bezpiecznego kredytu 2% jest ustalana na okres 60 miesięcy i jest stopą stałą w okresie objętym dopłatami do rat tego kredytu. W okresie objętym dopłatami do rat spłata części kapitałowej bezpiecznego kredytu 2% następuje w częściach równych ustalanych z uwzględnieniem całego okresu spłaty tego kredytu. Dopłaty obejmują 120 pierwszych, spłacanych zgodnie z harmonogramem, rat kapitałowo-odsetkowych bezpiecznego kredytu 2%, a objętą dopłatą ratę obniża się o kwotę tej dopłaty.
Bezpieczny kredyt 2% może zostać udzielony do dnia 31 grudnia 2027 r .
2. Nowelizacja Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie.
Dnia 20 czerwca 2023 r. weszła w życie uchwała nr 242/2023 Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 19 czerwca 2023 r. zmieniająca uchwałę w sprawie wydania Rekomendacji S dotyczącej dobrych praktyk w zakresie zarządzania ekspozycjami kredytowymi zabezpieczonymi hipotecznie (Dz. Urz. KNF poz. 14). Zmiany wprowadzane w Rekomendacji S dotyczą:
uwzględnienia w Rekomendacji S gwarantowanego kredytu mieszkaniowego, objętego programem rządowym;
uwzględnienia w Rekomendacji S kredytu mieszkaniowego objętego rządowym programem dopłat do oprocentowania;
bufora na wzrost stóp procentowych, uwzględnianego w procesie wyznaczania zdolności kredytowej klienta;
wprowadzenia nowych oczekiwań co do uwzględniania modeli szacujących ryzyko przedterminowych spłat kredytów (prepayment models);
wprowadzenia nowych oczekiwań względem informacji o ryzykach związanych z kredytem hipotecznym, które powinny być przekazywane klientom.
Komisja Nadzoru Finansowego oczekuje, że banki dostosują swoją działalność do zmian Rekomendacji S w terminie do 1 lipca 2024 r.
3. Nowelizacja Rekomendacji J dotycząca zasad gromadzenia i przetwarzania przez banki danych o nieruchomościach.
24 marca 2023 r. Komisja Nadzoru Finansowego przyjęła nowelizację Rekomendacji J dotyczącej zasad gromadzenia i przetwarzania przez banki danych o nieruchomościach.
Zmiany wprowadzane w Rekomendacji J dotyczą:
o objęcia postanowieniami Rekomendacji J Banków, w których udział ekspozycji kredytowych zabezpieczonych hipotecznie we własnych portfelach kredytowych przekracza 10%,
o ujednolicenia standardów dotyczących gromadzenia, przetwarzania i udostępniania w wiarygodnych bazach, danych o rynku nieruchomości,
o rozszerzenia zakresu gromadzonych przez banki danych o bankowo-hipoteczną wartość nieruchomości,
o obligatoryjnego wypełniania pól dotyczących Certyfikatu PHI, potwierdzających spełnianie kryteriów budownictwa pasywnego, a także o informacje ze świadectwa charakterystyki energetycznej,
o ograniczenia treści załącznika jedynie do pól obligatoryjnych, które są wystarczające dla zapewnienia bankom możliwości zarządzania ryzykiem ekspozycji zabezpieczonych hipotecznie w sposób zgodny z celami nadzorczymi.
Komisja Nadzoru Finansowego oczekuje, że banki dostosują swoją działalność do zmian Rekomendacji J nie później niż do 31 grudnia 2023 r., a w zakresie kategorii identyfikujących nieruchomości w bazach danych o rynku nieruchomości - nie później niż do 31 marca 2024 r.
4. Ocena wskaźnika referencyjnego WIBOR.
Komisja Nadzoru Finansowego przeprowadziła ocenę własną zdolności kluczowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR do pomiaru rynku oraz realiów gospodarczych. Przygotowana przez KNF ocena zdolności kluczowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR do pomiaru rynku lub realiów gospodarczych obejmowała:
1) analizę transakcyjności danych wejściowych stosowanych przy ustalaniu wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR;
2) analizę reprezentatywności danych z rynku bazowego oraz reprezentatywności panelu banków pełniących funkcję podmiotów przekazujących dane wejściowe względem całego sektora bankowego oraz;
3) analizę możliwości reakcji wartości kluczowego wskaźnika referencyjnego stopy procentowej WIBOR na zmieniające się realia gospodarcze oraz uwarunkowania płynnościowe w sektorze bankowym.
Uwzględniając wyniki analizy jakościowej materiałów źródłowych oraz rezultaty analizy ilościowej dotyczącej danych wejściowych organ nadzoru stwierdził, że kluczowy wskaźnik referencyjny stopy procentowej WIBOR posiada zdolność do pomiaru rynku oraz realiów gospodarczych, do których pomiaru został on powołany. Zgodnie z oceną Komisji, wskaźnik WIBOR we właściwy sposób reaguje na zmianę uwarunkowań płynnościowych, zmiany stóp banku centralnego oraz realiów gospodarczych.
5. Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
15 czerwca 2023 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości (TSUE, Trybunał) wydał wyrok w sprawie dotyczącej odpowiedzi na pytanie sądu odsyłającego dotyczące tego, czy przepisy prawa UE stoją na przeszkodzie wykładni sądowej przepisów krajowych, zgodnie z którą, w przypadku uznania, że umowa kredytu zawarta przez bank i konsumenta jest od początku nieważna z powodu zawarcia w niej nieuczciwych warunków umownych, strony oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu tej umowy (bank – kapitału kredytu, konsument – rat, opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych) oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w tym należności (w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia).
W zakresie roszczeń konsumentów TSUE odesłał do prawa krajowego oraz podkreślił, że do sądu odsyłającego należy dokonanie oceny w świetle wszystkich okoliczności sporu, czy uwzględnienie tego rodzaju roszczeń konsumenta jest zgodne z zasadą proporcjonalności.
W zakresie roszczeń banków Trybunał wskazał, że dyrektywa stoi na przeszkodzie temu, by banki miały prawo żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot wypłaconego kapitału oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę, jeśli miałoby to prowadzić do „uzyskania odszkodowania za utratę zysku, jaki zamierzał osiągnąć ze wspomnianej umowy”. Wskazując na konieczność zwrotu kapitału Trybunał nie przesądził, czy chodzi o jego wartość realną czy nominalną, co jest szczególnie istotnym pytaniem w świetle wysokiej inflacji.
6. Stanowisko UKNF ws. Kredytów hipotecznych z okresowo stałą stopą procentową.
Urząd Komisji Nadzoru Finansowego (UKNF) w dniu 27 czerwca 2023 r. skierował do banków stanowisko dotyczące ryzyka przedpłaty w umowach o kredyt hipoteczny z okresowo stałą stopą procentową. Celem stanowiska jest ograniczenie ryzyka przedpłaty i upowszechnianie w ofertach banków kredytów o stałym lub okresowo stałym oprocentowaniu. W stanowisku wskazano, iż obserwowany wzrost wartości portfela hipotecznych kredytów mieszkaniowych z okresowo stałym oprocentowaniem powoduje wzrost istotności ryzyka przedpłaty mogącego wiązać się z potencjalnym refinansowaniem kredytów mieszkaniowych w związku ze spadkiem rynkowych stóp procentowych. Jednym z czynników pozwalających bankom ograniczać ryzyko przedpłaty może być odpowiednie ukształtowanie przez bank oferty kredytu hipotecznego z okresowo stałym oprocentowaniem. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego, w związku z tym dopuścił zastosowanie w ramach takiej oferty rozwiązania, zgodnie z którym ustalone w umowie stałe lub okresowo stałe oprocentowanie kredytu zastępowane byłoby (umownie), przed końcem okresu, na który zostało ono ustalone, nowym – niższym oprocentowaniem stałym lub okresowo stałym. Oprocentowanie to powinno być ustalone na nowy okres, biegnący od daty zawarcia aneksu, a przy tym nie krótszy niż okres, na jaki oprocentowanie stałe zostało ustalone w umowie (czyli zgodnie z Rekomendacją S – nie krótszy niż 5 lat), ale nie dłuższy niż pozostały okres kredytowania.
Stanowisko wskazuje również na praktyki, które UKNF uznaje za niedopuszczalne, a także zwraca uwagę na wybrane postanowienia Rekomendacji S.
7. Rekomendacja Komitetu Sterującego Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych w zakresie zasad i sposobów stosowania wskaźnika referencyjnego WIRON.
Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej ds. reformy wskaźników referencyjnych 31 marca 2023 r. przyjął rekomendację w zakresie zasad i sposobów stosowania wskaźnika referencyjnego WIRON (lub wskaźników referencyjnych z Rodziny Indeksów Składanych WIRON) przy zawieraniu nowych umów dla produktów w złotych bazujących na wskaźniku referencyjnym oferowanych przez podmioty rynku finansowego. Rekomendacja stanowi realizację kolejnego etapu Mapy Drogowej procesu zastąpienia wskaźników referencyjnych WIBOR i WIBID przez indeks WIRON i zawiera wytyczne stosowania w oferowanych produktach Banku nowych rozwiązań wykorzystujących wskaźnik WIRON, w tym w umowach o kredyt hipoteczny. Zakończenie procesu zaplanowano na rok 2025 w którym nastąpi wyznaczenie w rozporządzeniu Ministra Finansów, w ramach ustawowej procedury, wskaźnika WIRON jako zamiennika kluczowego wskaźnika referencyjnego WIBOR. Na mocy rozporządzenia MinFin. zamiennik, będzie miał zastosowanie do umów i instrumentów finansowych spełniających przesłanki wskazane w rozporządzeniu BMR. Rozporządzenie MinFin. zdefiniuje również spread korygujący oraz datę, od której zamiennik będzie stosowany.
8. Stanowisko Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego skierowane do Prezesów Zarządów Banków oraz Dyrektorów oddziałów instytucji kredytowych ws. oceny zdolności kredytowej przy udzielaniu kredytów oprocentowanych zmienną i okresowo stałą stopą procentową
W dniu 7 lutego 2023 roku KNF opublikował nowe stanowisko dotyczące oczekiwanego poziomu minimalnej zmiany stopy procentowej, jaka powinna być przyjmowana w procesie oceny zdolności kredytowej przy udzielaniu kredytów oprocentowanych zmienną i okresowo stałą stopą procentową. KNF wyraził zalecenie, aby najniższy minimalny poziom bufora wynikający z Rekomendacji S tj. 2,5 p.p. miał zastosowanie dla kredytów opartych na tymczasowo stałej stopie procentowej, zaś w przypadku kredytów oprocentowanych zmienną stopą procentową - adekwatnie wyższy poziom bufora, uwzględniwszy właściwą ocenę ryzyka.
Tym samym dotychczasowe stanowisko UKNF z dnia 7 marca 2022 r. ws. działań mających na celu ograniczenie poziomu ryzyka kredytowego, zalecające aby banki w procesie oceny zdolności kredytowej przyjmowały minimalną zmianę poziomu stopy procentowej o 5 p.p. utraciło na aktualności.
9. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 14 czerwca 2023 r. w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego (Dz.U. 2023 poz. 1118)
Rozporządzenie, które weszło w życie dnia 16 czerwca 2023 r., odwołuje z dniem 1 lipca 2023 r. na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stan zagrożenia epidemicznego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2.
Rok 2023 jest dla ING Banku Hipotecznego S.A. piątym rokiem działalności operacyjnej. Na koniec okresu sprawozdawczego Bank posiadał 3,3 mld portfela kredytów hipotecznych stanowiących w zasadniczej części potencjalne zabezpieczenie pod przyszłe emisje listów zastawnych. Bank w I półroczu 2023 roku przeprowadził transakcję nabycia portfela wierzytelności zabezpieczonych hipoteką od ING Banku Śląskiego S.A. w kwocie 637,3 mln zł. Ponadto w ramach dywersyfikacji źródeł finansowania Bank wyemitował obligacje własne o łącznej wartości nominalnej 251 mln zł. Powyższe zdarzenia stanowiły podstawowe czynniki kształtujące wyniki finansowe Banku.
Poniżej prezentowane są podstawowe informacje na temat sytuacji finansowej Banku za okres od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku.
|
|
|
|
|
|
|
stan na |
stan na 31.12.2022 |
stan na |
|
ROA - wskaźnik zwrotu na aktywach |
-1,03% |
-1,32% |
0,64% |
|
ROE - wskaźnik zwrotu z kapitału |
-8,08% |
-10,06% |
5,29% |
|
DR - wskaźnik ogólnego zadłużenia |
87,55% |
85,93% |
86,53% |
|
TCR - łączny współczynnik kapitałowy* |
28,10% |
35,53% |
35,90% |
|
LR - wskaźnik dźwigni* |
11,77% |
14,13% |
13,79% |
|
LCR - wskaźnik pokrycia wypływów netto |
1471% |
142% |
1 864% |
ROA - wskaźnik zwrotu na aktywach – stosunek zysku netto z 4 kolejnych kwartałów do średniego stanu aktywów z 5 kolejnych kwartałów.
ROE - wskaźnik zwrotu z kapitału – stosunek zysku netto z 4 kolejnych kwartałów do średniego stanu kapitałów własnych z 5 kolejnych kwartałów.
DR – wskaźnik ogólnego zadłużenia – stosunek zobowiązań ING Banku Hipotecznego S.A. do stanu aktywów na dzień 30.06.2023.
TCR – łączny współczynnik kapitałowy – stosunek funduszy własnych ING Banku Hipotecznego S.A. do aktywów ważonych ryzykiem na dzień 30.06.2023.
LR – wskaźnik dźwigni – stosunek kapitału Tier I do ekspozycji wskaźnika dźwigni na dzień 30.06.2023.
LCR – wskaźnik pokrycia wypływów netto – stosunek aktywów płynnych do wypływów netto na dzień 30.06.2023.
*) Zgodnie z zaleceniami nadzorczymi wskaźniki według stanu na 31 grudnia 2022 roku są ponownie przeliczane po zatwierdzeniu podziału zysku przez Walne Zgromadzenie ING Banku Hipotecznego S.A. a następnie raportowane Nadzorcy. Powyżej uwzględniono wartości wskaźników według stanu na 31 grudnia 2022 roku uwzględniające przedmiotowe ponowne przeliczenie. Przed zatwierdzeniem podziału zysku za rok 2022 r przedmiotowe wskaźniki opublikowane w sprawozdaniu finansowym za okres od 1 stycznia 2022 roku do 31 grudnia 2022 roku kształtowały się na poziomie: TCR 36,06%; LR 14,13%.
|
|
|
|
|
|
|
|
numer noty |
stan na |
stan na |
stan na |
|
30.06.2023 |
31.12.2022 |
30.06.2022 |
||
|
Należności od banków |
7.7 |
2 959,1 |
13 348,0 |
164 394,7 |
|
Dłużne papiery wartościowe wyceniane do wartości godziwej przez inne całkowite dochody |
7.8 |
85 759,4 |
84 623,0 |
73 527,3 |
|
Kredyty i pożyczki udzielone klientom |
7.9 |
3 276 745,0 |
2 901 111,1 |
3 331 360,3 |
|
Rzeczowe aktywa trwałe |
7.10 |
1 207,0 |
1 306,0 |
1 036,6 |
|
Należności z tytułu bieżącego podatku dochodowego |
|
6 529,5 |
6 112,7 |
7,5 |
|
Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego |
|
5 470,5 |
11 382,6 |
2 936,1 |
|
Inne aktywa |
7.11 |
1 872,1 |
2 388,1 |
2 477,1 |
|
Aktywa razem |
|
3 380 542,6 |
3 020 271,5 |
3 575 739,6 |
|
|
|
|
|
|
|
Zobowiązania wobec banków |
7.12 |
2 411 794,9 |
2 043 049,2 |
2 674 361,1 |
|
Zobowiązania z tytułu emisji obligacji |
7.13 |
128 217,1 |
135 927,4 |
0,0 |
|
Zobowiązania z tytułu emisji listów zastawnych |
7.14 |
406 218,5 |
406 711,6 |
404 331,1 |
|
Rezerwy |
7.15 |
561,7 |
561,7 |
823,6 |
|
Zobowiązania z tytułu bieżącego podatku dochodowego |
|
0,0 |
0,0 |
1 597,0 |
|
Zobowiązania z tytułu wpłat na podwyższenie kapitału |
|
|
|
|
|
Inne zobowiązania |
7.16 |
12 823,7 |
9 009,2 |
12 933,7 |
|
Zobowiązania razem |
|
2 959 615,9 |
2 595 259,1 |
3 094 046,5 |
|
Kapitał akcyjny |
7.n/d |
380 000,0 |
380 000,0 |
380 000,0 |
|
Kapitał zapasowy - nadwyżka ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej |
|
15 997,4 |
62 002,2 |
62 002,2 |
|
Skumulowane inne całkowite dochody |
7.17 |
-302,2 |
-1 168,2 |
-1 611,4 |
|
Zyski zatrzymane |
7.n/d |
25 231,5 |
-15 821,6 |
41 302,3 |
|
Kapitał własny razem |
|
420 926,7 |
425 012,4 |
481 693,1 |
|
Zobowiązania i kapitał własny razem |
|
3 380 542,6 |
3 020 271,5 |
3 575 739,6 |
|
|
|
|
|
|
|
Wartość księgowa |
|
420 926,7 |
425 012,4 |
481 693,1 |
|
Liczba akcji |
|
380 000 |
380 000 |
380 000 |
|
Wartość księgowa na jedną akcję (w PLN) |
|
1 107,70 |
1 118,45 |
1 267,61 |
|
|
|
|
|
|
Śródroczne skrócone sprawozdanie z sytuacji finansowej należy analizować łącznie z notami do śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego.
Szczegółowe informacje dotyczące sprawozdania z sytuacji finansowej Banku zaprezentowano w notach 7.7 do 7.17 Sprawozdania Finansowego.
W okresie zakończonym 30 czerwca 2023 roku ani w analogicznym okresie roku ubiegłego nie wystąpiła w ING Banku Hipotecznym S.A. działalność zaniechana. Śródroczny skrócony rachunek zysków i strat należy analizować łącznie z notami do śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego, które stanowią integralną część śródrocznego skróconego sprawozdania finansowego.
|
|
|
|
Szczegółowe noty do poszczególnych pozycji rachunku zysków i strat znajdują się w Sprawozdaniu Finansowym – noty 7.1 do 7.6.
Zgodnie z Rozporządzeniem CRR Bank wylicza wymogi w zakresie funduszy własnych dla następujących rodzajów ryzyka:
o z tytułu ryzyka kredytowego – metodą standardową,
o z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej (CVA) – metodą standardową,
o z tytułu ryzyka rozliczenia i dostawy – metodą standardową,
o z tytułu ryzyka operacyjnego – metodą wskaźnika bazowego (BIA),
o z tytułu ryzyka rynkowego (ryzyko walutowe) – metodą podstawową.
Na 30 czerwca 2023 roku Bank wykazuje zerowe wartości dla wymogów w zakresie funduszy własnych z tytułu ryzyka związanego z korektą wyceny kredytowej, rozliczenia i dostawy oraz rynkowego. W związku z powyższym na łączny wymóg w zakresie funduszy własnych na datę sprawozdania składał się wymóg z tytułu ryzyka kredytowego oraz operacyjnego.
|
Wymogi w zakresie funduszy własnych |
30.06.2023 |
|
Ryzyko kredytowe (mln zł) |
105,17 |
|
Ryzyko operacyjne (mln zł) |
7,95 |
|
Łączny wymóg w zakresie funduszy własnych (mln zł) |
113,12 |
|
Współczynnik kapitału podstawowego Tier 1 (CET1) |
28,10% |
|
Współczynnik kapitału Tier 1 (T1) |
28,10% |
|
Łączny współczynnik kapitałowy (TCR) |
28,10% |
Szczegółowe informacje na temat Filara I prezentowane są w Sprawozdaniu Finansowym ING Banku Hipotecznego S.A. w części 7.26 dotyczącej Ujawnień w zakresie adekwatności kapitałowej.
Bank utrzymuje fundusze własne na poziomie nie niższym niż wyższa z następujących wartości:
a. wymóg kapitałowy,
b. kapitał wewnętrzny.
Zarządzanie kapitałem
Proces zarządzania kapitałem prowadzony jest w Banku w oparciu o zaimplementowaną Politykę Zarządzania Kapitałem w ING Banku Hipotecznym S.A., która powstała na bazie obowiązujących przepisów.
Zarządzanie kapitałem w ING Banku Hipotecznym S.A. ma na celu umożliwić i ułatwić rozwój Banku zgodnie z przyjętą strategią i modelem biznesowym, przy zachowaniu w sposób ciągły funduszy własnych na poziomie adekwatnym do skali oraz profilu ryzyka działalności Banku, z uwzględnieniem wymogów nadzorczych. Ponadto, pozwala aktywnie zarządzać kapitałem mając na uwadze wielkość jak i dynamiki zmian, zarówno obecnie jak i w przyszłości.
Nadrzędnym celem tego procesu jest posiadanie wystarczającej i efektywnej kapitalizacji Banku do spełnienia strategii biznesowej i planów rozwojowych sformułowanych w planach finansowych, przy jednoczesnym spełnianiu wszystkich wewnętrznych i zewnętrznych wymogów kapitałowych. Oznacza to elastyczność finansową w obecnym i przyszłym otoczeniu w celu dostosowania do zmieniających się warunków rynkowych i regulacyjnych. W tym względzie działania z zakresu zarządzania kapitałem wykorzystują dostępne kapitałowe instrumenty i transakcje zarówno w scenariuszu bazowym, jak również w scenariuszu szokowym.
Zachowanie odpowiedniego poziomu adekwatności kapitałowej regulują przepisy zewnętrzne. Główne ograniczenia kapitałowe wynikają z wewnętrznej odporności na ryzyko ocenianej m.in. w testach warunków skrajnych, wymagań nadzorczych (SREP), regulacyjnych minimalnych poziomów współczynników kapitałowych i dźwigni oraz wewnętrznego apetytu na ryzyko.
Zarządzanie to obejmuje:
o Filar I: minimalne wymogi kapitałowe określone w przepisach,
o Filar II: kapitał wewnętrzny, wyznaczony za pomocą modeli własnych Banku, dla rodzajów ryzyka uznanych za istotne oraz trwale istotne,
o Filar III: ujawnienia na temat profilu ryzyka i poziomu kapitalizacji w sprawozdaniu finansowym.
W ramach zarządzania kapitałem Bank:
a. prowadzi identyfikację i ocenę istotności rodzajów ryzyka występujących w jego działalności;
b. prowadzi działania mające na celu szacowanie i monitorowanie kapitału wewnętrznego, wymogu kapitałowego oraz funduszy własnych;
c. monitoruje potencjalne zagrożenia dla adekwatności kapitałowej;
d. dokonuje alokacji kapitału wewnętrznego;
e. ustala limity wewnętrzne w celu ograniczania generowanych wymogów kapitałowych oraz kapitału wewnętrznego;
f. prowadzi politykę dywidendową wynikającą z długoterminowego celu kapitałowego oraz preferowanej struktury kapitału;
g. planuje kapitał wewnętrzny i wymóg kapitałowy oraz fundusze własne;
h. przygotowuje awaryjne plany kapitałowe definiujące kroki postępowania w przypadku wystąpienia zagrożenia spadku adekwatności kapitałowej poniżej poziomów „niedopuszczalnych”;
i. prowadzi analizy wpływu czynników makroekonomicznych na adekwatność kapitałową zgodnie z „Polityką przeprowadzania testów warunków skrajnych w ING Banku Hipotecznym S.A.”.
Na 30 czerwca 2023 roku łączny współczynnik kapitałowy Banku wyniósł 28,10%.
Zgodnie z obowiązującą legislacją kapitał wewnętrzny definiowany jest jako oszacowana przez bank kwota, niezbędna do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności Banku oraz zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniająca przewidywany poziom ryzyka.
W Banku prowadzony jest proces szacowania kapitału wewnętrznego. Jest on integralną częścią systemu zarządzania kapitałem oraz zarządzania Bankiem zapewniając prawidłową identyfikację, pomiar, monitorowanie, agregację podejmowanego ryzyka, umożliwiając utrzymanie funduszy własnych na wymaganym poziomie, a także w sposób efektywny i ostrożny zarządzać ryzykiem i kapitałem.
Powyższy proces obejmuje:
a. identyfikację oraz ocenę istotności rodzajów ryzyka wpływających na działalność Banku,
b. pomiar i kontrolę ryzyka,
c. szacowanie i agregację kapitału wewnętrznego, w oparciu o narzędzia i metodologie zatwierdzone przez Zarząd lub właściwe komitety,
d. monitorowanie kapitału wewnętrznego,
e. alokację, planowanie oraz raportowanie kapitału wewnętrznego.
Kapitał wewnętrzny dla Banku szacuje się na ryzyka istotne i trwale istotne przypisane do następujących kategorii:
a. ryzyko kredytowe obejmujące ryzyko braku spłaty i ryzyko kontrahenta, ryzyko koncentracji, ryzyko rezydualne, ryzyko pozostałych niekredytowych aktywów – dla ryzyka braku spłaty i ryzyka kontrahenta oraz ryzyka rezydualnego ekonomiczny wymóg kapitałowy wyznaczany jest z wykorzystaniem zmodyfikowanej metody AIRB (INCAP), wymóg z tytułu ryzyka rozliczenia/dostawy jest wyliczany zgodnie z Rozporządzeniem CRR. Ryzyko rezydualne związane jest ze stosowaniem technik redukcji ryzyka kredytowego, kwantyfikowane w postaci miary ryzyka – LGD z okresu dekoniunktury. Kapitał wewnętrzny z tytułu ryzyka koncentracji jest szacowany jako różnica pomiędzy całkowitym zaangażowaniem wobec danej grupy klientów a maksymalnym zaangażowaniem (wewnętrznym limitem ustalonym przez bank) pomniejszona o odpisy aktualizujące;
b. ryzyko rynkowe obejmujące ryzyko stóp procentowych w księdze bankowej - ryzyko strat na pozycjach w księgach bankowych spowodowane zmianami stóp procentowych. Wymóg kapitałowy kalkulowany jest za pomocą metody opartej na VaR;
c. ryzyko biznesowe obejmujące ryzyko makroekonomiczne - metodologia wyznaczania wymogu kapitałowego bazuje na wewnętrznych testach warunków skrajnych dla scenariusza łagodnej recesji oraz pożądanego poziomu miar adekwatności kapitałowej;
d. ryzyko płynności i finansowania - ryzyko polegające na niemożności spełnienia, przy racjonalnej cenie, zobowiązań pieniężnych wynikających z pozycji bilansowych
i pozabilansowych. Bank utrzymuje płynność w taki sposób, aby zobowiązania pieniężne mogły być zawsze realizowane przy pomocy dostępnych środków, wpływów z zapadających transakcji, dostępnych źródeł finansowania po cenach rynkowych i/lub z likwidacji zbywalnych aktywów. Kapitał ekonomiczny stanowi wartość kosztu pozyskania dodatkowego finansowania pozwalającego na przywrócenie odpowiednich poziomów miary LCR w przypadku ich naruszenia;
e. ryzyko operacyjne obejmujące ryzyko modeli, ryzyko błędów kontroli, ryzyko niedozwolonych działań, ryzyko błędów w przetwarzaniu, ryzyko niewłaściwych praktyk kadrowych i bezpieczeństwa miejsca pracy, ryzyko informacji, ryzyko oszustw wewnętrznych i zewnętrznych, ryzyko zakłócenia ciągłości działalności, ryzyko naruszenia bezpieczeństwa osób i zasobów, ryzyko braku zgodności/compliance oraz ryzyko prawne; zakres zarządzania ryzykiem operacyjnym uwzględnia również możliwość wystąpienia ryzyka prowadzenia działalności (ang. conduct risk), ryzyka utraty reputacji oraz ryzyka koncentracji (w odniesieniu do ryzyka operacyjnego) - wymóg kapitałowy wyznaczany metodą wskaźnika bazowego.
W Banku i Grupie ryzyko modeli jest wydzielane na potrzeby zarządzania. Bank stosuje/szacuje zabezpieczenia kapitałowe adresujące ryzyko modeli nie na poziomie nadrzędnym (t.j. ryzyka modeli) lecz na poziomie poszczególnych rodzajów ryzyk, w których modele są wykorzystywane.
Łączny kapitał wewnętrzny stanowi sumę wysokości kapitału wewnętrznego niezbędnego do pokrycia wszystkich istotnych lub trwale istotnych dla Banku rodzajów ryzyka. Szacując łączny kapitał wewnętrzny Bank przyjmuje ostrożne podejście i nie wykorzystuje efektu dywersyfikacji.
|
Struktura kapitału wewnętrznego |
30.06.2023 |
|
Na pokrycie ryzyka kredytowego |
51,2% |
|
Na pokrycie ryzyka rynkowego |
33,4% |
|
Na pokrycie ryzyka biznesowego |
0% |
|
Na pokrycie ryzyka płynności i finansowania |
0% |
|
Na pokrycie ryzyka operacyjnego |
15,4% |
|
Na pokrycie ryzyka modeli |
0% |
|
Razem |
100,0% |
Raz w roku przeprowadzany jest przegląd procesu adekwatności kapitału wewnętrznego (ang. ICAAP – internal capital adequacy assessment process), a raport z przeglądu przekazywany jest do Zarządu oraz Rady Nadzorczej Banku. Dodatkowo, Stanowisko Audytu Wewnętrznego okresowo przeprowadza niezależny audyt procesu ICAAP.
Uwzględniając skalę oraz specyfikę działalności Banku, Bank ujawnia w sprawozdaniu finansowym wybrane informacje na temat adekwatności kapitałowej. Informacje dotyczą w szczególności:
o celów i strategii w zakresie zarządzania ryzykiem,
o funduszy własnych zgodnie z artykułem 437 Rozporządzenia CRR, z uwzględnieniem przepisów przejściowych określonych w artykule 492 Rozporządzenia CRR,
o przestrzegania wymogów w zakresie funduszy własnych zgodnie z artykułem 438 Rozporządzenia CRR,
o przestrzegania wymogów w zakresie bufora antycyklicznego zgodnie z artykułem 440 Rozporządzenia CRR,
o wskaźnika dźwigni finansowej oraz zarządzania ryzykiem nadmiernej dźwigni finansowej zgodnie z artykułem 451 Rozporządzenia CRR,
o ekspozycji Banku na ryzyko kredytowe i ryzyko rozmycia zgodnie z artykułem 442 Rozporządzenia CRR oraz Rekomendacją R[1],
o stosowanych przez Bank technik ograniczenia ryzyka kredytowego zgodnie z artykułem 453 Rozporządzenia CRR,
o ryzyka operacyjnego, zgodnie z wymogami zawartymi w Rekomendacji M,
o płynności zgodnie z artykułem 451a Rozporządzenia CRR, a także systemu zarządzania ryzykiem płynności oraz pozycji płynności, zgodnie z Rekomendacją P,
o ekspozycji objętych działaniami stosowanymi w odpowiedzi na kryzys spowodowany przez COVID-19 zgodnie z wymogami zawartymi w Wytycznych EBA/GL/2020/07 (publikowane po raz ostatni w ujawnieniach za 31 grudnia 2022 roku),
o wymogów, o których mowa w art. 111a Prawo bankowe oraz w Rekomendacji H,
o polityki w zakresie wynagrodzeń osób, których działalność zawodowa ma istotny wpływ na profil ryzyka Bank zgodnie z wymogami opisanymi w artykule 450 Rozporządzenia CRR oraz rekomendacji 30.1 zawartej w Rekomendacji Z.
Informacje dotyczące przyjętej w Banku polityki zarządzania konfliktami interesów, w tym informacje na temat sposobu zarzadzania istotnymi konfliktami oraz konfliktami, które mogłyby powstać z powodu przynależności Banku do grupy lub transakcji zawieranych z innymi podmiotami w grupie zostały opisane w „Polityce przeciwdziałania konfliktom interesów”. Informacje te są podawane do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na stronie internetowej.
Bank każdorazowo dokonuje oceny adekwatności ujawnianych informacji w kontekście dostarczenia uczestnikom rynku kompleksowego obrazu profilu ryzyka Banku. Jeżeli ocena ta wykaże, że ujawniane informacje o charakterze jakościowym i ilościowym nie dostarczają uczestnikom rynku kompleksowego obrazu profilu ryzyka, Bank podaje do publicznej wiadomości inne niezbędne informacje. Zmiana zakresu lub odstępstwo od ujawniania informacji podlega każdorazowo akceptacji przez Głównego Księgowego Banku.
Bank, działając w Grupie Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A., dostarcza również informacje podmiotowi dominującemu w celu ujęcia ich w danych skonsolidowanych.
Szczegółowe informacje o zakresie ujawnianych informacji, sposobie ich weryfikacji oraz publikacji zawiera dokument: „Polityka ujawniania informacji o charakterze jakościowym i ilościowym dotyczących adekwatności kapitałowej oraz innych informacji podlegających ogłaszaniu w ING Banku Hipotecznym S.A.”.
W okresie od 1 stycznia do 30 czerwca 2023 roku Bank lokował swoje przejściowe nadwyżki środków na rachunkach lokat krótkoterminowych w ING Banku Śląskim S.A. Szczegóły w tym zakresie zostały zaprezentowane w Sprawozdaniu Finansowym ING Banku Hipotecznego S.A. w nocie 7.7. W okresie sprawozdawczym Bank zawierał również transakcje na papierach wartościowych (bony pieniężne NBP). Szczegóły w tym zakresie zostały zaprezentowane w Sprawozdaniu Finansowym ING Banku Hipotecznego S.A. w nocie 7.8. W 2023 roku Bank nie stosował rachunkowości zabezpieczeń.
Działalność związana z nabywaniem wierzytelności kredytowych od ING Banku Śląskiego S.A. docelowo będzie finansowana poprzez emisję listów zastawnych. Bank przestrzegał norm zdefiniowanych w Ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych dotyczących dozwolonego poziomu zobowiązań wynikających z zaciągania kredytów i pożyczek (w tym zobowiązań z tytułu nabytych wierzytelności) oraz wyemitowanych obligacji w relacji do funduszy własnych Banku. W 2023 roku Bank nie emitował listów zastawnych, natomiast w celu dalszej dywersyfikacji dotychczasowych źródeł finansowania dokonał kolejnych emisji krótkoterminowych serii obligacji w ramach ustanowionego programu emisji obligacji własnych (serii nr 10 i 11).
W ocenie Zarządu Banku na dzień 30 czerwca 2023 roku nie wystąpiły przesłanki mogące świadczyć o ryzyku nieterminowej spłaty zobowiązań zaciągniętych przez Bank.
Celem strategicznym Banku Hipotecznego S.A. jest pozyskiwanie, a następnie zwiększanie udziału długoterminowego finansowania w bilansie Grupy ING Banku Śląskiego S.A. poprzez emisję listów zastawnych.
Osiągnięcie założonego celu umożliwi:
o wzmocnienie stabilności finansowania w Grupie Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.,
o dywersyfikację źródeł finansowania w zakresie finansowania obecnego portfela detalicznych kredytów hipotecznych,
o dopasowanie terminowej struktury aktywów oraz pasywów w bilansie Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.,
o obniżenie kosztów finansowania prowadzonej akcji kredytowej w części portfela kredytowego finansowanego innymi długoterminowymi instrumentami.
Nabywanie portfeli wierzytelności z tytułu kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipotecznie w celu emisji hipotecznych listów zastawnych jest głównym elementem prowadzenia działalności biznesowej ING Banku Hipotecznego S.A. Bank nabywa wierzytelności wyłącznie od ING Banku Śląskiego S.A. Odbywa się to na podstawie zawartej w 2019 roku Ramowej umowy przeniesienia wierzytelności w celu emisji listów zastawnych.
W pierwszym półroczu 2023 roku została przeprowadzona jedna transakcja nabycia portfela wierzytelności od ING Banku Śląskiego S.A. Kapitał na moment przeniesienia nabytego portfela wyniósł 636,03 mln zł.
W procesie nabywania wierzytelności ING Bank Hipoteczny S.A. stosuje kryteria wynikające z Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, a także ustala dodatkowe warunki, które muszą spełniać nabywane wierzytelności. Główne z tych kryteriów zostały przedstawione w poniższej tabeli:
|
Kryterium |
Wartość |
|
Kwota nabywanej wierzytelności / Bankowo Hipoteczna Wartość Nieruchomości |
Max. 100% |
|
Zabezpieczenie kredytu |
Ustanowiona hipoteka na pierwszym miejscu |
|
Waluta kredytu |
PLN |
|
Przeznaczenie kredytu |
Cele mieszkaniowe |
|
Tytuł prawny do nieruchomości |
Własność lub użytkowanie wieczyste |
|
Opóźnienia w spłacie lub przesłanki utraty wartości |
Brak |
Struktura portfela kredytowego według LtV (Loan to Value) – 30.06.2023 rok:
|
LTV wg BHWN |
Struktura % |
|
(0-50> |
31,9% |
|
(50-60> |
17,3% |
|
(60-70> |
19,1% |
|
(70-75> |
8,6% |
|
(75-80> |
7,4% |
|
(80-100> |
15,7% |
|
Suma |
100,0% |
|
LTV wg wyceny rynkowej |
Struktura % |
|
(0-50> |
44,9% |
|
(50-60> |
24,3% |
|
(60-70> |
22,2% |
|
(70-75> |
8,5% |
|
(75-80> |
0,1% |
|
(80-100> |
0,0% |
|
Suma |
100,0% |
Średnie LtV BHWN ważone kapitałem wynosiło 59,18%, zaś średnie LtV rynkowe 49,39%.
Według stanu na 30 czerwca 2023 roku, wartość bilansowa portfela wierzytelności z tytułu umów kredytów zabezpieczonych hipoteką wynosiła 3 276,7 mln zł. Wierzytelności z tytułu nabytych umów kredytów oparte są w zdecydowanej większości o zmienną stopę procentową WIBOR 6M. Od 30 czerwca 2021 roku, zgodnie z wymaganiami Rekomendacji S KNF, Bank umożliwia kredytobiorcom zmianę formuły oprocentowania ze stopy zmiennej na okresowo stałą. Na 30 czerwca 2023 roku konwersji oprocentowania podlegały 322 umowy z łączną wartością kapitału 60,24 mln zł.
W związku z pandemią COVID-19 Bank kontynuował wdrożone w 2020 roku działania mające na celu pomoc klientom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji finansowej.
Zgodnie z Ustawą z dnia 7 lipca 2022 r. o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych i pomocy kredytobiorcom wprowadzono tzw. „wakacje kredytowe”. Nową formułą wsparcia zostali objęci kredytobiorcy posiadający kredyt na zaspokojenie własnych celów mieszkaniowych zaciągnięty w zł. Pomoc opierała się o zawieszenie płatności rat – łącznie 8 rat (2 raty w 2 i 3 kwartale 2022 r. i po 1 racie w każdym kwartale 2023 r.). Na 30 czerwca 2023 roku spośród aktywnych kredytów zawieszeniem co najmniej jednej raty objętych było 12 962 kredytów aktywne z saldem kapitałowym 2 480,4 mln zł.
Bank na bieżąco monitoruje liczbę i wolumen kredytów objętych zawieszeniem spłaty kredytów oraz ich wpływ na zapewnienie zgodnego z przepisami zabezpieczenia emisji listów zastawnych. Mając na uwadze wysokie nadzabezpieczenie emisji listów zastawnych (na 30 czerwca 2023 roku do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych wpisane zostały wierzytelności o wartości 2 151,9 mln zł), sytuacja Banku jest bezpieczna, co pozwala na bieżąco regulować zobowiązania wobec inwestorów.
W 2023 roku, w związku z niekorzystnym otoczeniem rynkowym Bank nie przeprowadził emisji listów zastawnych. Według stanu na 30 czerwca 2023 roku, nominalna wartość wyemitowanych przez Bank i pozostających w obrocie listów zastawnych nie zmieniła się w stosunku do stanu na koniec 2022 roku i wynosiła 400 mln zł.
Hipoteczne listy zastawne Banku są notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Luksemburgu oraz na rynku równoległym Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Listy zastawne Banku mogą stanowić zabezpieczenie dla kredytu lombardowego, technicznego i operacji repo prowadzonych przez Narodowy Bank Polski.
Rating dla wyemitowanych przez Bank listów zastawnych w zł pozostaje na najwyższym możliwym do osiągniecia przez emitenta z Polski poziomie „Aa1” (wg oceny agencji ratingowej Moody’s), co potwierdza wysoką jakość portfela kredytów hipotecznych stanowiących zabezpieczenie dla wyemitowanych listów zastawnych.
Kolejne emisje listów zastawnych będą uzależnione od warunków rynkowych.
Aktualna ocena ratingowa ING Banku Hipotecznego S.A. oraz jego listów zastawnych przedstawia się następująco:
|
Moody's Investors Service |
|
|
Rating listów zastawnych |
Aa1 |
|
Długoterminowy rating emitenta (LT Issuer Ratings) |
A3 |
|
Krótkoterminowy rating emitenta (ST Issuer Ratings) |
P-2 |
|
Długookresowy rating ryzyka kontrahenta (LT Counterparty Risk) |
A1 |
|
Krótkookresowy rating ryzyka kontrahenta (ST Counterparty Risk) |
P-1 |
|
Perspektywa ratingu (Outlook) |
Stabilna |
|
Długoterminowa/krótkoterminowa ocena ryzyka kontrahenta (CR Assesment) |
A1 (cr) / P-1 (cr) |
Agencja Moody’s w swoim ostatnim komunikacie podkreśliła, że rating Banku odzwierciedla:
o 100% własność ING Banku Śląskiego S.A. i jego stabilną perspektywę rozwoju,
o istotne strategiczne znaczenie Banku oraz jego operacyjną integrację w ramach struktur Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.,
o zobowiązanie ze strony ING Bank Śląskiego S.A. do wsparcia pozycji kapitałowej i płynnościowej ING Banku Hipotecznego S.A. w celu spełnienia wymagań regulacyjnych.
Zasadniczo formuła działalności ING Banku Hipotecznego S.A. bazuje na wykorzystaniu efektu synergii pomiędzy ING Bankiem Hipotecznym S.A. a ING Bankiem Śląskim S.A., jako strategicznym partnerem outsourcingowym ING Banku Hipotecznego S.A., w szczególności poprzez:
o outsourcing dozwolonych prawem czynności do ING Banku Śląskiego S.A. w zakresie w jakim jest to uzasadnione z punktu widzenia efektywnej działalności Banku, w oparciu o istniejące rozwiązania wypracowane w ramach Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A.,
o współdzielenie infrastruktury informatycznej i systemów IT wykorzystywanych przez Grupę Kapitałową ING Banku Śląskiego S.A.,
o ukształtowanie struktury organizacyjnej ING Banku Hipotecznego w sposób zapewniający możliwość efektywnego kontrolowania usług powierzonych do ING Banku Śląskiego S.A. oraz realizację czynności wymaganych przepisami prawa do wykonywania po stronie Banku w tym m.in. czynności związanych z podejmowaniem decyzji czy procesami zarządzania ryzykiem,
o odwzorowanie bieżących procesów obsługi kredytów istniejących w ING Banku Śląskim S.A. przy uwzględnieniu niezbędnych modyfikacji, w tym modyfikacji wynikających z porządku prawnego.
Tym samym podstawową kwestią warunkującą zasady współpracy pomiędzy obydwoma podmiotami jest umowa outsourcingowa, w której kluczowymi elementami są:
o zagwarantowanie pozostawienia czynności wymaganych przepisami prawa do wykonywania po stronie ING Banku Hipotecznego S.A. w tym m.in. czynności decyzyjnych czy procesów zarządzania ryzykiem, a w przypadku procesów zautomatyzowanych lub częściowo zautomatyzowanych oparcie tych procesów na warunkach określonych przez Bank,
o powierzenie ING Bankowi Śląskiemu S.A.: (i) pośrednictwa w zakresie niektórych czynności bankowych oferowanych przez Bank, w szczególności przy administrowaniu i obsłudze posprzedażowej wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipoteką nabytych przez Bank; oraz (ii) czynności faktycznych związanych z działalnością bankową Banku,
o uwzględnienie ograniczeń wynikających z art. 6a ust. 3 ustawy Prawo bankowe (dalej „Prawo Bankowe” lub „PB”), tj. zapewnienie, aby powierzenie wykonywania czynności nie obejmowało: (i) zarządzania bankiem w rozumieniu art. 368 § 1 KSH, w szczególności zarządzania ryzykiem związanym z prowadzeniem działalności bankowej, w tym zarządzania aktywami i pasywami, dokonywania oceny zdolności kredytowej i analizy ryzyka kredytowego; oraz (ii) przeprowadzania audytu wewnętrznego banku,
o zapewnienie, aby ewentualne dalsze powierzenie czynności przez ING Bank Śląski S.A. podmiotom trzecim spełniało wymogi art. 6a ust. 7 PB – a w poszczególnych przypadkach – aby zawierane były bezpośrednie umowy pomiędzy takimi podmiotami trzecimi a Bankiem,
o przygotowanie i aktualizowanie, zarówno po stronie ING Banku Śląskiego S.A., jak i Banku, planów działania zapewniających ciągłe i niezakłócone prowadzenie działalności w zakresie objętym umową outsourcingową,
o zapewnienie Bankowi narzędzi skutecznego monitorowania i kontrolowania wykonywania umowy przez ING Bank Śląski S.A.
Z perspektywy klienta, którego kredyt hipoteczny zostanie przekazany w ramach przelewów wierzytelności do ING Banku Hipotecznego S.A., zarówno proces obsługi kredytu, jak i poziom kosztów kredytowych i około-kredytowych pozostają bez zmian.
Zasady i zakres współpracy pomiędzy ING Bankiem Hipotecznym S.A. a ING Bankiem Śląskim S.A. zostały szczegółowo określone w zawartej pomiędzy podmiotami Umowie o współpracy.
I. Cele systemu kontroli wewnętrznej
Celem systemu kontroli wewnętrznej jest zapewnienie:
1) skuteczności i efektywności działania Banku;
2) wiarygodności sprawozdawczości finansowej;
3) przestrzegania zasad zarządzania ryzykiem Banku;
4) zgodności działania Banku z przepisami prawa, wymogami nadzorczymi, regulacjami wewnętrznymi i standardami rynkowymi.
W ramach realizacji celów ogólnych system kontroli wewnętrznej zapewnia również:
1) badanie zgodności działalności Banku i czynności wykonywanych w ramach tej działalności przez osoby powiązane, z regulacjami rynków, na których działa Bank, regulacjami Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A., izb rozliczeniowych i rozrachunkowych, o których mowa w art. 68a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi oraz giełdowych izb rozrachunkowych, o których stanowi art. 2 pkt 4 ustawy o giełdach towarowych, których uczestnikiem jest Bank,
2) dobrze zorganizowane i bezpieczne prowadzenie działalności,
3) funkcjonowanie odpowiednich procedur administracyjnych i księgowych,
4) skuteczność aktów wewnętrznych dotyczących przepływu informacji poufnych i informacji stanowiących tajemnicę zawodową oraz zabezpieczenia dostępu do nich,
5) wiarygodność sprawozdań niefinansowych,
6) skuteczność aktów wewnętrznych dotyczących rozpatrywania reklamacji i wniosków klientów oraz prowadzenia rejestru reklamacji,
7) skuteczność aktów wewnętrznych dotyczących przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,
8) prowadzenie przez Bank inwestycji zgodnie z wymogami i standardami oraz w sposób adekwatny do skali ryzyka tych inwestycji.
Rada Nadzorcza w ramach swoich funkcji określonych m.in. w Statucie Banku oraz w Regulaminie Rady Nadzorczej ING Banku Hipotecznego S.A. związanych z monitorowaniem i nadzorem nad systemem kontroli wewnętrznej po uprzednim zarekomendowaniu przez Komitet Audytu i Ryzyka:
1) zatwierdza Politykę – System kontroli wewnętrznej ING Banku Hipotecznego S.A.,
2) zatwierdza kryteria oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, zaproponowane przez Zarząd,
3) sprawuje nadzór nad wprowadzeniem i zapewnianiem funkcjonowania adekwatnego i skutecznego systemu kontroli wewnętrznej,
4) monitoruje skuteczność systemu kontroli wewnętrznej w oparciu o informacje otrzymywane od Zarządu, Komitetu Audytu i Ryzyka oraz Komórki ds. Zgodności i Stanowiska Audytu Wewnętrznego,
5) dokonuje corocznej oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, w tym adekwatności i skuteczności funkcji kontroli realizowanej w pierwszej i drugiej linii obrony, Komórki ds. Zgodności oraz Stanowiska Audytu Wewnętrznego, a także spełniania przez Zarząd Banku obowiązków, o których mowa w części B Rekomendacji H,
6) zatwierdza zasady kategoryzacji nieprawidłowości wykrytych przez system kontroli wewnętrznej, obejmujących co najmniej nieprawidłowości wysokie i krytyczne,
7) w ramach zapewniania przez system kontroli wewnętrznej przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz standardów rynkowych Rada Nadzorcza:
o nadzoruje wykonywanie obowiązków przez Zarząd dotyczących zarządzania ryzykiem braku zgodności,
o zatwierdza Politykę zgodności ING Banku Hipotecznego S.A.,
o co najmniej raz w roku ocenia stopień efektywności zarządzania ryzykiem braku zgodności przez Bank.
Zarząd Banku w ramach procesu zarządzania Bankiem:
1) projektuje, wprowadza oraz zapewnia funkcjonowanie adekwatnego i skutecznego systemu kontroli wewnętrznej,
2) podejmuje działania mające na celu zapewnienie ciągłości działania systemu kontroli wewnętrznej,
3) ustanawia kryteria oceny adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej,
4) określa rodzaje działań podejmowanych w celu usunięcia nieprawidłowości wykrytych przez system kontroli wewnętrznej, w tym środki naprawcze i dyscyplinujące,
5) akceptuje zasady kategoryzacji nieprawidłowości wykrytych przez system kontroli wewnętrznej obejmujących, co najmniej nieprawidłowości wysokie i krytyczne,
6) zatwierdza kryteria wyboru procesów istotnych oraz ich listę wraz z ich powiązaniem z celami ogólnymi i szczegółowymi,
7) zapewnia regularny przegląd wszystkich funkcjonujących procesów w Banku pod kątem ich istotności,
8) akceptuje Politykę - system kontroli wewnętrznej w ING Banku Hipotecznym S.A., zapewnia jej okresowy przegląd i aktualizację, a także przedstawia wyniki tego przeglądu Komitetowi Audytu i Ryzyka oraz Radzie Nadzorczej,
9) zapewnia dostęp pracowników Komórki ds. Zgodności, Stanowiska Audytu Wewnętrznego, Stanowiska Ryzyka Operacyjnego oraz pozostałych jednostek koordynujących realizację celów ogólnych do niezbędnych dokumentów źródłowych, w tym zawierających informacje prawnie chronione, w związku z wykonywaniem przez nich obowiązków służbowych,
10) ustanawia zasady projektowania, zatwierdzania i wdrażania mechanizmów kontrolnych we wszystkich procesach funkcjonujących w Banku oraz określa rolę jednostek organizacyjnych odpowiedzialnych za opracowanie projektu mechanizmu kontrolnego, jego zatwierdzenie i wdrożenie,
11) odpowiada za zapewnienie adekwatności i skuteczności mechanizmów kontrolnych w procesach funkcjonujących w Banku,
12) w ramach zapewniania przez system kontroli wewnętrznej przestrzegania przepisów prawa, regulacji wewnętrznych oraz standardów rynkowych odpowiada za opracowanie polityki zgodności, zapewnienie jej przestrzegania i składanie Komitetowi Audytu i Ryzyka oraz Radzie Nadzorczej raportów w sprawie zarządzania ryzykiem braku zgodności,
13) ustanawia odpowiedni zakres i kryteria niezależnego monitorowania przestrzegania mechanizmów kontrolnych obejmującego weryfikację bieżącą i testowanie,
14) zapewnia funkcjonowanie matrycy funkcji kontroli wraz z przypisaniem zadań związanych z zapewnieniem jej funkcjonowania,
15) ustanawia zasady raportowania, co najmniej o skuteczności kluczowych mechanizmów kontrolnych oraz wynikach testowania pionowego,
Udziela informacji tj.:
16) informuje Radę Nadzorczą, nie rzadziej niż raz w roku, o sposobie wypełnienia zadań z zakresu systemu kontroli wewnętrznej ze szczególnym uwzględnieniem:
a) adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej w zapewnianiu osiągania każdego z celów systemu kontroli wewnętrznej,
b) skali i charakterze nieprawidłowości znaczących i krytycznych oraz najważniejszych działaniach zmierzających do usunięcia tych nieprawidłowości, w tym o podjętych środkach naprawczych i dyscyplinujących,
c) zapewniania niezależności Komórki ds. Zgodności i Stanowiska Audytu Wewnętrznego,
d) zapewniania odpowiednich zasobów kadrowych niezbędnych do skutecznego wykonywania zadań oraz koniecznych środków finansowych do systematycznego podnoszenia kwalifikacji, zdobywania doświadczenia i umiejętności przez pracowników Komórki ds. zgodności i Stanowiska Audytu Wewnętrznego.
III. Schemat trzech linii obrony w ramach struktury organizacyjnej Banku
|
Pierwsza linia Obrony |
|
Druga linia Obrony |
|
Trzecia linia Obrony |
|
Jednostki biznesowe oraz organizacyjne Banku wspierające operacyjnie i technologicznie Biznes |
|
1) Jednostki z obszaru: • ryzyka operacyjnego • ryzyka braku zgodności (compliance) • ryzyka prawnego • ryzyka kredytowego i rynkowego • finansów • zarządzania zasobami ludzkimi oraz 2) Stanowisko walidacji modeli |
|
Stanowisko Audytu Wewnętrznego |
Jest częścią funkcji kontroli.
Odpowiada za:
o opracowanie, wdrożenie i wykonywanie mechanizmów kontrolnych mających za zadanie zapewnienie osiągania celów ogólnych i szczegółowych systemu kontroli wewnętrznej.
o przestrzeganie zasad wynikających z zatwierdzonych polityk, regulaminów, instrukcji i procedur,
o analizę, kontrolę oraz zarządzanie ryzykami w procesach, w tym również w odniesieniu do działań zleconych na zewnątrz (outsourcing),
o niezależny monitoring przestrzegania mechanizmów kontrolnych w postaci weryfikacji bieżącej i/lub testowania poziomego,
o zapewnienie podjęcia działań wynikających z rekomendacji audytorskich i poza-audytorskich.
Zadania pierwszej linii obrony realizuje wyższe rangą kierownictwo, jak i jednostki organizacyjne przez nie nadzorowane, realizujące cele biznesowe oraz bezpośrednio je wspierające. Pierwszą linię obrony stanowią jednostki organizacyjne Banku niewskazane w drugiej i trzeciej linii obrony.
W ramach realizowanych przez siebie zadań testowania (w obszarze pierwszej linii obrony), jednostki te mają prawo dostępu do informacji objętych przedmiotem testowania.
Realizuje zadania wynikające z funkcji kontroli drugiej linii obrony oraz wspiera pierwszą linię obrony w osiąganiu celów systemu kontroli wewnętrznej.
Odpowiada za:
o zatwierdzanie decyzji pierwszej linii obrony dotyczących wdrażania, modyfikacji lub usuwania mechanizmów kontrolnych,
o weryfikowanie stosowania przez pierwszą linię obrony regulacji z zakresu systemu kontroli wewnętrznej,
o monitorowanie poziome przestrzegania mechanizmów kontrolnych w ramach drugiej linii obrony,
o monitorowanie pionowe pierwszej linii obrony w zakresie przestrzegania mechanizmów kontrolnych.
Jednostki drugiej linii obrony mają uprawnienia do eskalacji problemów na wyższy szczebel zarządzania (do Zarządu Banku i Rady Nadzorczej), przedstawiając swoje opinie do decyzji biznesowych obarczonych nieakceptowalnym ryzykiem.
Jednostki podlegające Wiceprezesowi ds. Ryzyka oraz Komórka ds. Zgodności, w monitorowanych przez siebie obszarach i w sposób nie naruszający – wynikającej z przepisów prawa - niezależności określonych jednostek w Banku (np. Stanowiska Audytu Wewnętrznego), są upoważnione do rekomendowania działań naprawczych odnośnie mechanizmów kontroli oraz mechanizmów kontroli ryzyka wszystkim jednostkom Banku.
Role, uprawnienia, zakres i charakter pracy, zakres odpowiedzialności Stanowiska Audytu Wewnętrznego oraz zasady współpracy jednostek organizacyjnych Banku z SAW są uregulowane w Polityce – Karta Audytu Wewnętrznego ING Banku Hipotecznego S.A. (Karta Audytu).
W ramach funkcji kontroli wyodrębniono procesy istotne dla Banku, w których wskazane zostały kluczowe mechanizmy funkcji kontroli.
V. Zasady oceny skuteczności i adekwatności systemu kontroli wewnętrznej
o wyników / opinii audytów ze zrealizowanego rocznego planu audytu. Do przygotowania rocznego planu audytu SAW wykorzystuje m.in. informacje o systemie kontroli wewnętrznej, które są zawarte w matrycy funkcji kontroli;
o wyników / opinii z badania przeprowadzonego przez audytora zewnętrznego wraz z uwzględnieniem zaleceń regulatora otwartych na dzień wydawania oceny systemu kontroli wewnętrznej;
o wyników procesu Badania i Oceny Nadzorczej (BION), przeprowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego,
o zidentyfikowanych ryzyk krytycznych i wysokich w trakcie roku ze szczególnym uwzględnieniem otwartych ryzyk na dzień oceny systemu kontroli wewnętrznej;
o terminowości i postępu w realizacji działań ograniczających zidentyfikowane ryzyka;
o limitów ryzyka oraz wynikających z ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, prezentowanych na posiedzeniach organów Banku.
o ocenę Stanowiska Audytu Wewnętrznego,
o informację Zarządu o sposobie wykonywania zadań z zakresu systemu kontroli wewnętrznej,
o okresowe raporty Komórki ds. Zgodności,
o istotne, z punktu widzenia adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, informacje uzyskane od podmiotu dominującego,
o ustalenia dokonane przez biegłego rewidenta lub audytora zewnętrznego,
o ustalenia wynikające z czynności nadzorczych wykonywanych przez uprawnione do tego instytucje (np. KNF, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów),
o istotne z punktu widzenia adekwatności i skuteczności systemu kontroli wewnętrznej, oceny i opinie dokonywane przez podmioty zewnętrzne, jeżeli były wydawane.
W lutym 2023 roku Rada Nadzorcza dokonała oceny systemu kontroli wewnętrznej ING Banku Hipotecznego S.A. za 2022 rok, biorąc pod uwagę powyższe czynniki i oceniając, iż system kontroli wewnętrznej w ING Banku Hipotecznym S.A. był skuteczny i adekwatny do modelu biznesowego oraz skali działalności Banku.
Zarządzanie ryzykiem w ING Banku Hipotecznym S.A. ma na celu zapewnienie skutecznej kontroli ryzyka i jego utrzymania w warunkach zmieniającego się otoczenia makroekonomicznego i prawnego w ramach zaakceptowanego przez Bank apetytu na ryzyko, z uwzględnieniem założonego poziomu działalności biznesowej. Zakładany poziom ryzyka stanowi ważny składnik procesu planistycznego.
Zarządzanie ryzykiem w ING Banku Hipotecznym S.A. opiera się w szczególności na następujących zasadach:
o proces zarządzania ryzykiem, w tym proces kredytowy, jest określony i regulowany przez strategie, polityki i procedury przyjęte odpowiednio przez Zarząd i/lub Radę Nadzorczą ING Banku Hipotecznego S.A.,
o Bank zarządza wszystkimi zidentyfikowanymi rodzajami ryzyka bankowego i przeprowadza proces ICAAP (Internal Capital Adequacy Assessment Process) przy czym:
o proces zarządzania ryzykiem jest odpowiedni do skali działalności oraz do istotności, skali i złożoności danego ryzyka oraz na bieżąco dostosowywany do nowych czynników i źródeł ryzyka,
o metody zarządzania ryzykiem, modele i ich systemy pomiaru ryzyka oraz ich założenia są dostosowane do skali i złożoności ryzyka oraz okresowo weryfikowane i walidowane,
o struktura organizacyjna zarządzania ryzykiem zapewnia niezależność obszaru ryzyka, w tym niezależność wyceny nieruchomości i podejmowania decyzji kredytowych od działalności biznesowej,
o proces zarządzania ryzykiem jest zintegrowany z procesami planistycznymi i controllingowymi oraz wspiera realizację strategii Banku, przy zachowaniu zgodności ze strategią zarządzania ryzykiem, w szczególności w zakresie apetytu na ryzyko,
o proces zarządzania ryzykiem jest spójny z zasadami zarządzania ryzykiem Grupy Kapitałowej ING Banku Śląskiego S.A., dostosowanymi do specyfiki działania ING Banku Hipotecznego S.A. oraz zatwierdzonymi przez właściwe organy ING Banku Hipotecznego S.A.,
o raportowanie źródeł i czynników ryzyka a także pomiaru poziomu ryzyka i jego kosztów umożliwia podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych i naprawczych.
Proces zarzadzania ryzykiem jest nadzorowany przez Radę Nadzorczą Banku, która regularnie otrzymuje informacje o profilu ryzyka w ING Banku Hipotecznym S.A. oraz najważniejszych działaniach podejmowanych w zakresie zarządzania ryzykiem.
Zarząd Banku odpowiada za zarządzanie ryzykiem, w tym za nadzorowanie i monitorowanie działań podejmowanych przez Bank w tym zakresie. Zarząd Banku podejmuje najważniejsze decyzje mające wpływ na poziom ryzyka Banku oraz uchwala przepisy wewnętrzne dotyczące zarządzania ryzykiem.
Zarządzanie ryzykiem jest realizowane w trzech, wzajemnie niezależnych liniach obrony.
Cele, zasady i organizacja zarządzania ryzykiem, a także szczegółowy sposób zarządzania poszczególnymi kategoriami ryzyka opisane zostały w sprawozdaniu finansowym ING Banku Hipotecznego S.A.
ING Bank Hipoteczny S.A. realizuje wyznaczone zadania w zakresie zabezpieczeń kredytowych w oparciu o następujące zewnętrzne i wewnętrzne akty prawne:
o Ustawę o listach zastawnych i bankach hipotecznych,
o Ustawę o księgach wieczystych i hipotece,
o Ustawę Prawo bankowe,
o Zalecenia i rekomendacje Komisji Nadzoru Finansowego, w tym w szczególności rekomendacje F, S i J,
o Zapisy wewnętrznych regulacji bankowych w szczególności Regulamin ustalania Bankowo Hipotecznej Wartości Nieruchomości (dalej: BHWN).
Bank posiada i stosuje Regulamin ustalania BHWN, zatwierdzony 4 stycznia 2019 roku przez Komisję Nadzoru Finansowego. Regulamin zawiera wytyczne wskazane w Rekomendacji F, dotyczące podstawowych kryteriów stosowanych przez Komisję Nadzoru Finansowego przy zatwierdzaniu regulaminów ustalania BHWN wydawanych przez banki hipoteczne.
BHWN to ustalona na podstawie ekspertyzy zgodnie przepisami ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych wartość, która w ocenie Banku odzwierciedla poziom ryzyka związanego z nieruchomością jako przedmiotem zabezpieczenia spłaty nabytych przez Bank kredytów.
Ustalenie BHWN na podstawie ekspertyzy służy jako podstawa do podjęcia decyzji, czy wierzytelność może być nabyta przez Bank. BHWN ustalana jest w sposób ostrożny z uwzględnieniem parametrów mających długookresowy charakter.
ING Bank Hipoteczny S.A. ustala BHWN w oparciu o ekspertyzę BHWN. Ekspertyza BHWN wykonywana jest z zachowaniem należytej staranności i ostrożności. Uwzględnia ona jedynie te parametry nieruchomości, które będą miały trwały charakter i przy założeniu racjonalnej eksploatacji będą możliwe do uzyskania przez każdego posiadacza nieruchomości. Uwzględnia możliwie wszystkie rodzaje ryzyka, które w wyniku posiadanych doświadczeń i analiz może mieć negatywny wpływ na BHWN. W ekspertyzie, sporządzonej na określoną datę, udokumentowane są założenia i parametry przyjęte do analizy, proces ustalania BHWN i wynikająca z niego propozycja BHWN.
Ekspertyza uwzględnia analizy i prognozy dotyczące parametrów specyficznych dla danej nieruchomości, które mają istotny wpływ na ocenę ryzyka kredytowego związanego z przyjęciem nieruchomości jako zabezpieczenia, a także czynniki o charakterze ogólnym w tym: cykle koniunkturalne, zmiany wartości nabywczej pieniądza, demografię, stopę bezrobocia, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego.
Proces ustalania BHWN realizowany jest w Banku przez dedykowany zespół w Obszarze Zarządzania Ryzykiem, który jest niezależny od funkcji biznesowych Banku.
W przypadku nabywania wierzytelności proces ustalania BHWN składa się z czterech etapów:
|
Weryfikacja stanu prawnego nieruchomości |
ING Bank Śląski S.A. w ramach Umowy outsourcingowej |
|
Przeprowadzenie inspekcji z zewnętrznymi oględzinami nieruchomości oraz z badaniem lokalnego rynku |
Rzeczoznawca Majątkowy, który posiada odpowiednie doświadczenie oraz umiejętność szacowania ryzyka bankowego w zakresie zabezpieczania kredytów mieszkaniowych |
|
Sporządzenie ekspertyzy BHWN |
Dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół Wycen i Decyzji Kredytowych |
|
Sprawdzenie ekspertyzy BHWN I ustalenie BHWN |
Dedykowana komórka organizacyjna Banku – Zespół Wycen i Decyzji Kredytowych |
Procesy sporządzania ekspertyzy BHWN oraz ustalania BHWN opisane powyżej realizowane są przez dwie niezależne od siebie osoby.
ING Bank Hipoteczny S.A. prowadzi i przechowuje rejestr zabezpieczenia hipotecznych listów zastawnych (dalej: Rejestr). Rejestr jest prowadzony zgodnie z wymogami określonymi w poniższych dokumentach:
o Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 roku o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Dz.U. 2023 poz. 110),
o Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 21 czerwca 2022 r. w sprawie przeprowadzania rachunku zabezpieczenia listów zastawnych oraz testu równowagi pokrycia i testu płynności (Dz.U. 2022 poz. 1412),
o Rekomendacja K Komisji Nadzoru Finansowego z dnia 9 lutego 2016 roku, dotycząca zasad prowadzenia przez banki hipoteczne rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
Do Rejestru Bank wpisuje nabyte wierzytelności z tytułu umów kredytów mieszkaniowych zabezpieczonych hipoteką oraz prawa i środki stanowiące podstawę emisji listów zastawnych, a także środki stanowiące pokrycie nadwyżki w wysokości nie niższej niż maksymalny skumulowany wypływ płynności netto w okresie kolejnych 180 dni.
Dodatkowo podstawę emisji listów zastawnych mogą stanowić środki Banku wskazane w art. 18 ust. 3 Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych.
Wartość wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz innych środków, o których mowa w Ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych na 30 czerwca 2023 roku wyniosła 2 181,9 mln zł (aktywa podstawowe wraz z aktywami zastępczymi).
Struktura Rejestru na tę datę przedstawiała się następująco (dane w mln zł):
Obligacje Skarbu Państwa o wartości 30 mln zł zabezpieczają w części płatność odsetek od listów zastawnych za okres 6 miesięcy (kwota 14 919 tys. zł). Łączna wartość wierzytelności zabezpieczonych hipoteką oraz zabezpieczenia zastępczego (w części niewykorzystanej na pokrycie płatności odsetek od listów zastawnych) przekładała się na ogólny poziom zabezpieczenia listów zastawnych równy 545,48%.
W związku z faktem, że wierzytelności zabezpieczone hipoteką oraz wyemitowane listy zastawne były dopasowane pod kątem waluty i stopy procentowej na koniec czerwca 2023 roku Rejestr nie zawierał transakcji zabezpieczających.
Bieżący nadzór nad prowadzeniem Rejestru sprawuje Powiernik.
Podstawowe dane dotyczące Rejestru według stanu na dzień 30 czerwca 2023 roku zostały zaprezentowane w poniższej tabeli:
|
|
30.06.2023 |
|
Rejestr zabezpieczenia listów zastawnych |
|
|
Wierzytelności zabezpieczone hipoteką (mln zł) |
2 151,9 |
|
Obligacje Skarbu Państwa (mln zł) |
30 |
|
Wysokość nadwyżki zgodnie z Art. 18 ust. 3a Ustawy (tys. zł) |
0 |
|
Liczba kredytów (aktywnych) |
13 632 |
|
Średnia wartość kredytu (tys. zł) |
158 |
|
Średni termin zapadalności (mies.) |
226 |
|
Średnie LtV (wartość kredytu w odniesieniu do wyceny rynkowej) |
41,78% |
|
Średnie LtV (wartość kredytu w odniesieniu do BHWN) |
55,00% |
Zgodnie z Ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych (Ustawa) przy każdym banku hipotecznym powołuje się powiernika oraz co najmniej jednego zastępcę powiernika. Do zadań powiernika należy sprawdzenie czy:
o zobowiązania wynikające ze znajdujących się w obrocie listów zastawnych zabezpieczone są przez bank hipoteczny zgodnie z przepisami ustawy,
o przyjęta przez bank hipoteczny Bankowo-hipoteczna wartość nieruchomości ustalona została zgodnie z regulaminem,
o bank hipoteczny przestrzega wymogów zdefiniowanych w art. 18 Ustawy,
o wyniki testu równowagi pokrycia i testu płynności potwierdzają, że wierzytelności banku hipotecznego oraz prawa i środki wpisane do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych, wystarczają na pełne zaspokojenie posiadaczy listów zastawnych,
o sposób prowadzenia przez bank hipoteczny rejestru zabezpieczenia listów zastawnych odpowiada warunkom Ustawy,
o bank hipoteczny zapewnia zgodnie z przepisami Ustawy zabezpieczenie dla planowanej emisji listów zastawnych oraz kontrolę, czy dokonane zostały odpowiednie wpisy do rejestru zabezpieczenia listów zastawnych.
Dodatkowo, zgodnie z nowelizacją Ustawy, Powiernik corocznie, nie później niż do 31 marca, przedstawia Komisji Nadzoru Finansowego sprawozdanie za poprzedni rok dotyczące działalności banku hipotecznego w zakresie zadań Powiernika.
Po rozpatrzeniu wniosku Rady Nadzorczej ING Banku Hipotecznego S.A. Komisja Nadzoru Finansowego w dniu 4 stycznia 2019 roku powołała na okres 6 lat Panią Grażynę Zielińską na Powiernika przy ING Banku Hipotecznym S.A. oraz Pana Krzysztofa Brejdaka, jako Zastępcę Powiernika.
Bank prowadzi i przechowuje rejestr zabezpieczenia listów zastawnych, do którego wpisywane są w odrębnych pozycjach wierzytelności Banku oraz prawa i środki stanowiące podstawę emisji listów zastawnych, a także środki stanowiące pokrycie nadwyżki w wysokości nie niższej niż maksymalny skumulowany wypływ płynności netto w okresie kolejnych 180 dni.
Powiernik oraz Zastępca Powiernika sprawują stałą kontrolę nad prowadzeniem rejestru.
Działając zgodnie z Ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych ING Bank Hipoteczny S.A. monitoruje limity związane z działalnością banku hipotecznego.
Limity ustawowe i poziom ich wykorzystania na 30 czerwca 2023 roku przedstawiały się następująco:
|
Lp. |
Limit ustawowy |
Wartość ustawowa limitu |
Wykonanie limitu |
Podstawa prawna |
|
|
1. |
Udział wierzytelności, dla których stosunek wysokości pojedynczego kredytu zabezpieczonego hipoteką w dniu nabycia wierzytelności do BHWN przekracza 100% |
0% |
0% |
|
art. 13 ust. 2 ulzbh |
|
2. |
Maksymalny stosunek refinansowania nabytych wierzytelności (w części do 80% wartości BHWN) środkami uzyskanymi z emisji listów zastawnych |
100% |
12,43% |
|
art. 14 ulzbh |
|
3. |
Maksymalna wysokość wolumenu nabytych i objętych akcji lub udziałów innych podmiotów w stosunku do funduszy własnych banku hipotecznego |
10% |
0% |
|
art. 15 ust. 1 pkt. 5 |
|
4. |
Maksymalna krotność sumy zaciągniętych kredytów i pożyczek, wyemitowanych obligacji w stosunku do funduszy własnych banku hipotecznego |
10 |
6,37 |
|
art. 15 ust. 2 pkt. 1 |
|
5. |
Maksymalna krotność łącznej kwoty nominalnych wartości znajdujących się w obrocie listów zastawnych Banku hipotecznego do funduszy własnych banku hipotecznego |
40 |
1,00 |
|
art. 17 ust. 1 ulzbh |
|
6. |
Minimalne nadzabezpieczenie emisji listów zastawnych wierzytelnościami zabezpieczonymi hipoteką oraz innymi środkami (obligacje, gotówka, środki w NBP, finansowe instrumenty zabezpieczające) |
105% |
545,48% |
|
art. 18 ust. 1 ulzbh |
|
7. |
Minimalne nadzabezpieczenie emisji listów zastawnych wierzytelnościami zabezpieczonymi hipoteką |
85% |
537,98% |
|
art. 18 ust. 1 ulzbh |
|
8. |
Minimalny stosunek dochodu banku hipotecznego z tytułu wierzytelności oraz innych środków (obligacje, gotówka, środki w NBP, finansowe instrumenty zabezpieczające) w stosunku do kosztów z tytułu odsetek od znajdujących się w obrocie listów zastawnych |
100% |
344,05% |
|
art. 18 ust. 2 ulzbh |
|
9. |
Stosunek pokrycia środkami (obligacje, gotówka, środki w NBP) maksymalnego skumulowanego wypływu płynności netto w okresie kolejnych 180 dni. |
100% |
100% |
|
art. 18 ust. 3a ulzbh |
|
10. |
Maksymalny stosunek wierzytelności zabezpieczonych hipotekami ustanowionymi w trakcie realizacji inwestycji budowlanych do ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie, stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych. |
10% |
0% |
|
art. 23 ust. 1 ulzbh |
|
11. |
Maksymalny stosunek wierzytelności zabezpieczonych hipotekami na nieruchomościach przeznaczonych pod zabudowę zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego, do ogólnej wartości wierzytelności zabezpieczonych hipotecznie stanowiących podstawę emisji hipotecznych listów zastawnych. |
1% |
0% |
|
art. 23 ust. 2 ulzbh |
Poza monitorowaniem limitów ustawowych, Bank - zgodnie z Ustawą o listach zastawnych i bankach hipotecznych - przeprowadza za każdy dzień roboczy rachunek zabezpieczenia listów zastawnych. Test równowagi pokrycia jest przeprowadzany nie rzadziej niż co 6 miesięcy, a test płynności nie rzadziej niż co 3 miesiące.
Mając na względzie ostrożnościowe podejście do zarządzania Bank przeprowadza testy równowagi pokrycia i płynności, w miarę możliwości za każdy dzień roboczy.
W całym okresie objętym niniejszym sprawozdaniem ING Bank Hipoteczny S.A. nie przekroczył żadnego ze wskazanych w tabeli limitów, a także uzyskał pozytywne wyniki przeprowadzanego rachunku zabezpieczenia listów zastawnych oraz wykonanych testów równowagi pokrycia oraz płynności.
Zarządzanie ING Bankiem Hipotecznym S.A. jest realizowane na bazie struktury organizacyjnej przedstawionej na poniższym schemacie oraz w ramach określonych w dalszej części niniejszego rozdziału obowiązków Organów Banku.
Struktura organizacyjna ING Banku Hipotecznego S.A. w obszarach funkcjonalnych.
Kompetencje Organów Banku określone są przepisami Prawa bankowego, Kodeksu spółek handlowych, oraz innymi przepisami prawa i postanowieniami Statutu Banku jak również właściwymi dla tych organów Regulaminami.
Do kompetencji Walnego Zgromadzania Banku należy w szczególności:
o rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania Zarządu z działalności Banku oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy oraz udzielenie absolutorium członkom organów Banku z wykonania przez nich obowiązków,
o powoływanie oraz odwoływanie członków Rady Nadzorczej,
o podejmowanie uchwał w sprawach ustalania zasad wynagradzania członków Rady Nadzorczej, oraz innych sprawach przewidzianych przepisami prawa, Statutu albo wnoszonych przez Radę Nadzorczą, Zarząd lub uprawnionych akcjonariuszy,
o podejmowanie uchwał w sprawie roszczeń o naprawienie szkody, wyrządzonej przy zawiązywaniu Banku lub sprawowaniu zarządu albo nadzoru,
o ustalanie trybu umorzenia akcji oraz wysokości wynagrodzenia za umarzane akcje oraz wyrażanie zgody na nabycie akcji Banku w celu ich umorzenia,
o podejmowanie uchwał o likwidacji, zbyciu lub wydzierżawieniu przedsiębiorstwa Banku lub jego zorganizowanej części oraz ustanowieniu na nich ograniczonego prawa rzeczowego.
Do kompetencji Rady Nadzorczej Banku należy w szczególności:
o ocena sprawozdania Zarządu oraz sprawozdania finansowego za ubiegły rok obrotowy w zakresie ich zgodności z księgami i dokumentami jak i ze stanem faktycznym,
o ocena wniosków zarządu dotyczących podziału zysku albo pokrycia straty,
o składanie Walnemu Zgromadzeniu corocznego pisemnego sprawozdania z wyników tej oceny,
o dokonywanie rewizji majątku Banku i kontroli finansowej,
o zatwierdzanie zasad ostrożnego i stabilnego zarządzania Bankiem oraz opracowanej przez Zarząd strategii Banku i dokonywanie okresowych przeglądów i weryfikacji jej realizacji, jak również zatwierdzanie opracowanych przez Zarząd wieloletnich planów rozwoju Banku i rocznych planów finansowych działalności Banku,
o zatwierdzanie akceptowalnych poziomów ryzyka w obszarach działalności Banku,
o zatwierdzanie wniosków Zarządu Banku dotyczących tworzenia i likwidacji jednostek organizacyjnych Banku za granicą,
o wyrażanie zgody na nabycie lub zbycie przez Bank akcji i praw z akcji lub udziałów innych osób prawnych, o ile wartość aktywów przekracza jednorazowo równowartość w złotych polskich kwoty 1 000 000 EUR lub czynność dotyczy aktywów stanowiących co najmniej 50% kapitału zakładowego innej osoby prawnej; zgoda Rady nie jest wymagana w przypadku zaangażowania Banku wynikającego z zamiany wierzytelności, realizacji przyjętego przez Bank zabezpieczenia,
o powoływanie i odwoływanie członków Zarządu Banku,
o zawieranie z członkami Zarządu Banku umów dotyczących wykonania powierzonych im funkcji oraz ustalanie wynagrodzeń wynikających z tych umów, jak również wyrażanie zgody na pobieranie przez członków Zarządu innych świadczeń od Banku lub podmiotów z nim powiązanych,
o zatwierdzanie Regulaminu Zarządu, Regulaminu Organizacyjnego oraz systemu kontroli wewnętrznej Banku,
o dokonywanie wyboru podmiotu uprawnionego do badania sprawozdania finansowego Banku, na podstawie rekomendacji Komitetu Audytu i Ryzyka Rady oraz wyrażanie opinii w sprawie rozwiązania umowy z tym podmiotem,
o wyrażanie zgody na zawieranie transakcji pomiędzy Bankiem a jego akcjonariuszami lub ich podmiotami powiązanymi lub członkami władz Banku, jeżeli wartość tej transakcji przekracza 1 000 000 EUR, z wyjątkiem typowych i rutynowych transakcji, zawieranych na warunkach rynkowych, których charakter i warunki wynikają z bieżącej działalności operacyjnej prowadzonej przez Bank lub transakcji przewidzianych w zatwierdzonym przez Radę Nadzorczą rocznym planie finansowym Banku,
o wyrażanie zgody na zaciągnięcie przez Bank zobowiązania lub podjęcie czynności rozporządzającej, której wartość jednorazowo lub łącznie w stosunku do jednego podmiotu lub podmiotów powiązanych z tym podmiotem przekracza 10% funduszy własnych Banku, z zastrzeżeniem postanowień § 26 ust. 1 pkt 4), i 11) Statutu Banku; zgoda ta nie jest wymagana w odniesieniu do podmiotów, o których mowa w § 26 ust. 1 pkt 9) Statutu Banku,
o wyrażanie zgody na nabycie, zbycie lub obciążenie przez Bank środka trwałego, którego wartość przekracza równowartość w złotych polskich kwoty 1 000 000 EUR; zgoda Rady – z zastrzeżeniem postanowień § 26 ust. 1 pkt 10) Statutu Banku– nie jest wymagana w przypadku, gdy nabycie środka trwałego następuje w drodze przejęcia takiego środka przez Bank jako wierzyciela wskut